اصطلاحات کاربردی در صنعت طراحی وب‌سایت

عبارات و اصطلاحات زیادی در مورد جنبه‌های مختلف طراحی وب بکار می‌روند که ممکن هست این اصطلاحات فنی و به‌خصوص اختصارات، برای افراد تازه‌وارد به این حوزه کمی گیج‌کننده باشند. در این مقاله با اصطلاحات طراحی سایت و عباراتی این‌چنین آشنا می‌شویم تا بهتر بتوانیم صحبت‌های طراحان وب را متوجه شویم.

دسترسی (Accessibility)

در واقع، دسترسی، قابلیت یک وب‌سایت برای مورداستفاده قرار گرفتن توسط افراد کم‌توان هست. این افراد شامل بازدیدکنندگانی با اختلالات بینایی است که از صفحه‌خوان استفاده می‌کنند، افراد کم‌شنوا یا بعضاً ناشنوا، افراد کوررنگ و یا با دیگر ناتوانی‌هایی، در این دسته از بازدیدکنندگان قرار می‌گیرند. کار با وب‌سایت‌هایی با دسترسی پایین برای افراد کم‌توان تا حدی ناممکن هست. به‌خصوص وب‌سایت‌هایی در حوزه سلامت یا امداد که به این‌گونه از افراد خدمات یا سرویس ارائه می‌دهند باید به مسئله دسترسی بالا به هنگام طراحی سایت خود اهمیت ویژه‌ای بدهند.

ای جکس (AJAX)

AJAX مخفف عبارت Asynchronous JavaScript and XML هست. از این تکنولوژی برای ایجاد صفحات دینامیک اپلیکیشن‌های تحت وب استفاده می‌شود و امکان این را فراهم می‌کند تا بدون نیاز به بارگیری مجدد صفحه‌ای که کاربر در آن حضور دارد، داده‌هایمان را بازیابی کنیم. جاوا اسکریپت موجود در صفحه مورد نظر، اکثر توابع اصلی اپلیکیشن را مدیریت می‌کند و باعث می‌شود همانند برنامه‌ی دسکتاپ عمل کنند.

متن لینک (Anchor text)

متن‌هایی حاوی لینک صفحه‌ای از وب هستند و ممکن است به سایت خودتان یا سایتی دیگر ارجاع داده شوند. با استفاده از انکر تکست، شاهد تغییرات بزرگی در نتایج جستجوی خود در گوگل خواهید بود.

عملکرد خودکار (Automagically)

واژه‌ای مرکب از دو کلمه‌ی «automatically» به معنای خودکار و «magically» به معنایی جادویی هست. در کل، اشاره به موردی با فرآیند تکنیکی پیچیده‌ای دارد که از دید کاربران پنهان هست، گویی که اتفاقی جادویی افتاده باشد. اگر تصوری این‌چنین داشته باشیم، اکثر تکنولوژی‌های مبتنی بر اینترنت، عملکردی automagical دارند!

Back End

بک‌اند هر وب‌سایت، بخشی است که از دید بازدیدکنندگان معمولی آن پنهان هست. بک‌اند شامل ساختار اطلاعات، اپلیکیشن‌ها و سیستم مدیریت محتوای سایت می‌شود.

بک لینک (Backlink)

لینک‌هایی که از دیگر سایت‌ها به سایت شما ارجاع داده می‌شوند بک لینک نام دارند. گاهی بک لینک را به‌خصوص در وبلاگ‌ها با نام «Trackbacks» نیز معرفی می‌کنند. بک لینک، تأثیر بسزایی در رتبه سایت دارد. دریافت لینک از سایت‌هایی که از رتبه‌ی بالا برخوردارند، نتایج جستجوی شما را در موتورهای جستجوگر تا حد بسیاری بهبود می‌بخشد، بخصوص اگر این لینک‌های انکر تکست در قالب کلمات کلیدی باشند.

همسایه بد (Bad Neighborhood)

همسایه بد مربوط به سروری هست که سایت شما روی آن میزبانی می‌شود. اگر سرور میزبان سایت شما با میزبان سایتی با کدهای مخرب یا دارای سئوی کلاه‌سیاه مشترک باشد، ممکن هست به خاطر مجاورت با آن سایت بد، توسط موتور جستجوگر جریمه شوید. در واقع باید در مورد انتخاب شرکت هاستینگ خود بسیار محتاط باشید و قوانین سرویس‌های آن‌ها را به‌خوبی مطالعه و البته رعایت نمایید. توجه داشته باشید که لینک دادن به سایت‌هایی که به‌عنوان همسایه بد شناخته می‌شوند یا به هر طریقی محتوای بد در آن‌ها بکار رفته است تأثیری منفی بر رتبه سایت شما خواهد داشت.

پهنای باند (Bandwidth)

پهنای باند مربوط به دو مورد متفاوت می‌شود: ۱- میزان داده‌ای که می‌تواند منتقل شود یا مقدار کل تعیین شده برای انتقال داده توسط میزبانی وب در دوره‌ی زمانی مشخص. ۲- میزان انتقال بیت بر ثانیه (bps)، کیلوبیت بر ثانیه (kbs) یا هر معیار اندازه‌گیری دیگری.

هر چه پهنای باند اینترنت، کمتر باشد (مثل اتصال Dial-up) به این معناست که سرعت لود داده نیز کمتر از پهنای باند بیشتر (مثل کابل و فیبر) است.

زیر خط Fold

فولد کلمه‌ای ست که از روزنامه‌نگاری وارد مبحث طراحی سایت شده است. منظور از فولد، «خط تا»ی روزنامه هست و مطالبی که بالای خط تا قرار می‌‎گیرند خیلی سریع‌تر توسط بازدیدکننده دیده می‌شوند و برای دیدن مطالب زیرخط فولد، باید «تا»ی روزنامه را باز کرد. این اصطلاح در طراحی سایت نیز کاربردی است. کاربر به‌محض باز شدن سایت، محتوای بالای خط fold را می‌بیند و باید برای دیدن مطالب زیر خط fold، اسکرول کنند.

نرخ دفع کاربر (Bounce Rate)

نرخ دفع کاربر هر وب‌سایت، درصد کامرانی است که صفحه‌ای از وب‌سایت را بدون بازدید از دیگر صفحات آن، ترک می‌کنند. این مورد، شاخص مناسبی برای رتبه دادن به ناوبری یک سایت و کیفیت محتوای آن هست.

نشانگر صفحات (Breadcrumb)

برد کرامب، بخشی از عناصر ناوبری (navigation) وب‌سایت را تشکیل می‌دهد که در قسمت بالای صفحه هست و شامل دیگر صفحات و زیرصفحات می‌شود. به‌عنوان‌مثال، ممکن هست برد کرامب یک وبلاگ به این صورت باشد: خانه > دسته‌بندی > سال > ماه > نام پست.

مرورگر (Browser)

همین الان که این مقاله را می‌خوانید از مرورگر خود استفاده کرده‌اید. در واقع کاربران از مرورگر خود برای بازدید از وب‌سایت‌ها استفاده می‌کنند. مرورگرهای پرکاربرد امروزه عبارت‌اند از: سافاری (Safari)، فایرفاکس (Firefox)، گوگل کروم (Google Chrome)، اپرا (Opera) و اج (Internet Explorer).

کَش یا ذخیره کردن (Cache/Caching)

کش، فایل‌هایی است که توسط مرورگر کاربر، ذخیره یا کپی شده و به‌محض بازدید مجدد کاربر از یک وب‌سایت، محتوای آن سریع‌تر لود می‌شود.

(CSS (Cascading Style Sheet

کدهای CSS نیز همانند HTML برای ساخت زیربنای وب‌سایت طراحی شده‌اند. از این کدها به‌منظور ایجاد ظاهر سایت استفاده می‌شود و در فایلی مجزا از فایل کدهای HTML نوشته می‌شوند. امروزه برای طراحی صفحات سایت و تعیین اندازه آن‌ها، ایجاد جدول و تمام عناصر بر پایه‌ی HTML، از کدهای CSS استفاده می‌شود. کدهای CSS قابلیت‌های زیادی را در اختیار ما گذاشته‌اند. مهم‌ترین آن‌ها ساده کردن فایل‌های HTML سایت (که البته تأثیر بسزایی در رتبه سایت در موتورهای جستجوگر دارد) و قابلیت تغییر استایل سایت، تنها با ایجاد تغییر در یک فایل، بدون نیاز به دست بردن در محتوای آن هست.

سمت کاربر (Client-Side)

عناصر سمت کاربر، مربوط به اسکریپت‌هایی است که بجای وب سرور، در مرورگر کاربر اجرا می‌شوند. به‌صورت کلی در اسکریپت‌های سمت کاربر، سرعت بیشتر هست، با وجود اینکه این اسکریپت‌ها در ابتدا ممکن است کمی دیرتر لود شوند.

سیستم مدیریت محتوا (Content Management System)

سیستم مدیریت محتوا که به آن CMS گفته می‌شود، ابزاری است برای مدیریت محتوای سایت که محتوای گفتاری را از مبحث طراحی و عملکردهای آن جدا می‌کند. بدین طریق می‌توان به‌راحتی و با استفاده از CMS، طراحی و توابع سایت را بدون تغییر محتوا، ویرایش کرد. همچنین اضافه کردن محتوا به وب‌سایت را برای افرادی که طراح نیستند بسیار آسان کرده است.

Comment

در مبحث طراحی، کامنت، بخشی از اطلاعاتی است که در فایل HTML یا XHTML سایت قرار می‌گیرد و البته از طرف مرورگرها نادیده گرفته می‌شوند. درواقع مرورگر، کامنت‌های موجود در کدهای سایت را نمی‌خواند. از comment برای مشخص کردن بخش‌های مختلف فایل مورد نظر و یادداشت گذاشتن در این فایل‌ها استفاده می‌شود. کامنت‌گذاری مناسب، کار ویرایش را برای طراح اصلی یا طراحان دیگر آسان‌تر می‌کند، چرا که مشخص هست هر بخش از کدها چه عملکردی دارند. هر زبان برنامه‌نویسی و نشانه‌گذاری، کامنت مختص خود را دارد.

CSS Framework

مجموعه‌ای از فایل‌های CSS هست که به‌عنوان نقطه‌ی شروع برای ایجاد سریع وب‌سایت‌هایی بر پایه‌ی XHTML و CSS بکار می‌رود که گاهی اوقات نیز حاوی استایل‌های CSS برای فونت و صفحه‌آرایی می‌شوند.

منسوخ (Deprecated)

کد منسوخ، کدی است که از یک زمانی به بعد در زبان برنامه‌نویسی مورد نظر، کاربرد ندارد. این اتفاق زمانی می‌افتد که برای آن کد، جایگزینی مناسب‌تر با قابلیت‌های بیشتر طراحی و معرفی می‌شود.

اچ‌تی‌ام‌ال داینامیک (DHTML)

DHTML مخفف عبارت «Dynamic HyperText Markup Language» هست که XHTML (یا هر زبان نشانه‌گذاری دیگر) ، DOM، جاوا اسکریپت (یا اسکریپت‌های دیگر) و CSS را به‌منظور ایجاد محتوایی پویا با یکدیگر ترکیب می‌کند.

Dither

در گیف و تصاویری از فرمت‌های متفاوت، محدوده‌ای برای پالت رنگ آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل، تمام رنگ‌های موجود در یک تصویر به نمایش درنمی‌آیند. Dither برای نزدیک کردن این رنگ‌ها با ترکیب پیکسل‌های رنگ‌های مجاورِ هم بکار می‌رود.

سیستم نام دامنه (DNS)

DNS از عبارت «Domain Name Service یا Domain Name Server» برگرفته شده است. این سرویس، IP آدرس وب‌سایت‌ها را به نام دامنه تبدیل می‌کند. زمانی که نام دامنه خود را به سرورها ارسال می‌کنید، DNS سرورها، IP شما را دریافت می‌کنند. همچنین وقتی کسی نام دامنه شما را در مرورگر خود وارد می‌کند، آن dns سرورها، نام دامنه را به آدرس IP ترجمه کرده و درخواست آن را به سرور مورد نظر ارسال می‌کنند.

داک تایپ (Doctype)

این نوع سند به‌عنوان یک تگ در کدهای وب‌سایت قرار می‌گیرد و نسخه‌ی HTML مورداستفاده در مستندات سایت را مشخص می‌کند. Doctype نشان می‌دهد که HTML سایتتان معتبر هست.

مدل شیء‌گرای سند (DOM)

DOM (Document Object Model) قراردادی مستقل از زبان و cross-platform برای نشان دادن عناصر موجود در مستندات XML، XHTML و HTML هست. قوانین تعامل و برنامه‌نویسی با DOM در DOMAPI مشخص شده‌اند.

دامنه (Domain)

دامنه، نامی است که یک وب‌سایت با آن شناخته می‌شود. هر دامین به یک آدرس IP مرتبط هست. دامنه سایت خود را می‌توان با ترکیب هر یک از حروف، خط پیوند یا هایفن (-) و اعداد ایجاد کرد، البته نباید هایفن را در ابتدای این نام قرار داد. بسته به پسوند دامنه (.com،.net،.org و …) هر دامین می‌تواند بین ۲۶ تا ۶۳ کاراکتر داشته باشد.

تعریف نوع سند (DTD)

DTD مخفف عبارت «Document Type Definition» و یکی از انواع زبان‌های برنامه‌نویسی SGML و XML است. این زبان، لیستی از اتریبیوت‌ها، کامنت‌ها، عناصر، واحدها و یادداشت‌ها را در یک سند به همراه ارتباطشان با یکدیگر فراهم می‌آورد.

تجارت الکترونیک (E-Commerce)

ای کامرس، مخفف عبارت «electronic commerce» هست. تجارت الکترونیک، به معنای خریدوفروش کالاهای آنلاین از طریق وب‌سایت است. در این نوع تجارت، کالاها می‌توانند به‌صورت فیزیکی باشند که با پست ارسال می‌شوند یا محصولاتی دیجیتال باشند که از طریق الکترونیکی در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند.

طرح‌بندی الاستیک (Elastic Layout)

طرح‌بندی الاستیک یک مقدار متغیر درصدی برای طول صفحات در نظر می‌گیرد تا در صورتی که اندازه فونت متن‌ها بزرگ یا کوچک شود، اندازه صفحه نیز متناسب با آن تغییر کند. این قابلیت انعطاف‌پذیری، طول صفحه مرورگر را با تنظیمات فونت سیستم کاربر مطابقت می‌دهد.

عنصر (Element)

در XML، هر عنصر، هسته‌ی مرکزی هر سند هست. هر عنصر می‌تواند شامل متن، دیگر عناصر یا هر دو آن‌ها باشد.

EM

EM واحد اندازه‌گیری سایز فونت و عناصر دیگر مربوط به یک صفحه مرتبط با عنصر والد آن آیتم هست. یک فونت به‌اندازه ۱em، مساوی است با اندازه فونتی که از قبل در عنصر والد تعریف‌شده است (ممکن هست ۲em دو برابر اندازه کنونی و ۵em نیز نصف سایز کنونی باشد).

استایل جاسازی شده (Embedded Style)

به این معنی است که یک استایل CSS در بخش head یک سند XHTML نوشته شود. این استایل همانند یک فایل CSS مجزا، تنها روی عناصر همان صفحه مؤثر هست بجای آن که روی تمام سایت اعمال شود. اگر برای عنصری، استایل جاسازی‌شده‌ای در نظر گرفته شده باشد، استایل‌های فایل CSS برای همان عنصر نادیده گرفته می‌شود و فقط همان Embedded style اعمال خواهد شد.

EX

ای اکس، معیاری برای اندازه‌گیری ارتفاع قلم یا سایز مرتبط با ارتفاع حروف کوچک مثل «x» در یک font family هست.

زبان نشانه‌گذاری توسعه‌پذیر (Extensible Markup Language)

این اصطلاح در واقع با اسم XML شناخته شده است. XML یک زبان نشانه‌گذاری برای نوشتن زبان‌های نشانه‌گذاری سفارشی است. به‌عبارت‌دیگر، این زبان چگونگی نوشتن زبان جدید را توضیح می‌دهد به همین دلیل گاهی به آن زبان «meta» نیز گفته می‌شود. همچنین قوانینی یکسان را ارائه داده که طبق آن به کامپیوترها و اپلیکیشن‌های متفاوت اجازه می‌دهد اطلاعات را بدون طی کردن لایه‌های تبدیل متعدد، به اشتراک بگذارد.

شیوه‌نامه خارجی (External Style Sheet)

این یک سند CSS هست که به‌صورت جداگانه و خارجی نوشته می‌شود. بزرگ‌ترین مزیتی که دارد این هست که می‌توان از چندین فایل HTML/XHTML به آن لینک داد (به این معنی که تمام تغییرات ایجاد شده در فایل CSS خارجی، به‌صورت خودکار روی تمام صفحاتی که به آن متصل هستند بدون نیاز به تغییر هرکدام از این صفحات، اعمال خواهد شد).

Faveicon

فاو آیکون، آیکونی بسیار کوچک (در ابعاد ۱۶x۱۶ یا ۳۲x۳۲) هست که در آدرس‌بار و در اکثر مرورگرها کنار آدرس سایت نشان داده می‌شود. این آیکون، اغلب دارای عمق رنگ ۸بیت یا ۲۴بیت هستند که با فرمت‌های.ico،.gif یا.png قابل ذخیره شدن‌اند.

عرض صفحه ثابت (Fixed Width Layout)

یک صفحه با عرض ثابت، دارای پیکسل‌های مشخص‌شده‌ای توسط طراح هست. اندازه عرض صفحات، بدون در نظر گرفتن وضوح صفحه‌نمایش، اندازه مانیتور یا مرورگر، ثابت باقی می‌ماند. با استفاده از این مورد، می‌توان طراحی یک سایت را به‌طوری دقیق تنظیم کرد تا در تمام مرورگرها، به‌صورت یکسان نمایش داده شود. با این نوع از طرح صفحه، طراحان کنترل بیشتری روی چگونگی به نمایش درآمدن سایت در پلتفرم‌های مختلف دارند.

نقطه کانونی (Focal Point)

نقطه‌ای از صفحه‌ی وب‌سایت که چشم‌های کاربران را به سمت خود جذب می‌کند نقطه کانونی آن صفحه نام دارد. این نقطه می‌تواند یک تصویر، بنر، متن، محتوای فلش یا هر چیز دیگری باشد. فقط کافی است هر چیزی که نقش نقطه کانونی صفحه شما را بازی می‌کند، مهم‌ترین محتوای سایتتان باشد.

Fold

همان‌طور که در مورد «زیر خط Fold» توضیح دادیم، فولد کلمه‌ای است که از روزنامه‌نگاری وارد مبحث طراحی سایت شده است. منظور از فولد، «خط تا»ی روزنامه هست و مطالبی که بالای خط تا قرار می‌‎گیرند خیلی سریع‌تر توسط بازدیدکننده دیده می‌شوند و برای دیدن مطالب زیر خط فولد، باید «تا»ی روزنامه را باز کرد. این اصطلاح در طراحی سایت نیز کاربردی است. کاربر به‌محض باز شدن سایت، محتوای بالای خط fold را می‌بیند و برای دیدن مطالب زیر خط fold، باید اسکرول کند.

Font Family

مجموعه‌ای از تمام موارد مربوط به فونت از جمله نوع فونت، نسخه بولد یا ایتالیک آن و … Font Family نام دارد. تگ font family شامل فونت‌های متعدد و دسته‌بندی‌های عمومی آن‌ها مثل «serif» یا «sans-serif» می‌شود.

Font Style

در فایل CSS، استایل فونت، تنها مربوط به ایتالیک بودن یا نبودن فونت می‌شود.

Font Weight

این مورد نیز بولد (Bold) یا معمولی بودن فونت را مشخص می‌کند.

فرانت‌اند (Front-End)

در واقع عملکرد فرانت‌اند، عکس بک‌اند هست. فرانت‌اند، تمام اجزایی از وب‌سایت هست که بازدیدکننده می‌تواند آن‌ها را ببیند، این موارد شامل صفحات، تصاویر، محتوا و … است. کاربر با استفاده از فرانت‌اند سایت، به محتوای آن دسترسی دارد. به فرانت‌اند، رابط کاربری (User Interface) نیز گفته می‌شود.

سازگاری با حداقل امکانات (Graceful Degradation)

هر وب‌سایت باید سازگاری لازم را با هر نوع امکانات کاربران را داشته باشد، بخصوص حداقل تجهیزاتی که ممکن هست در دسترس یک کاربر باشد. سازگاری با مرورگرهای قدیمی، یکی از مهم‌ترین این موارد هست. اگر فردی از نسخه‌های قدیمی یک مرورگر استفاده می‌کند باید این امکان را داشته باشد که حتی محتوای شما را در حالت ابتدایی خود ببیند، نه اینکه کل سایت از دسترس وی خارج شود. مثال دیگر اینکه اگر شما سایت خود را متناسب با موبایل طراحی نکنید، درصد زیادی از کاربرانتان را از دست خواهید داد، چرا که جمعیت قابل توجهی از موبایل‌های خود برای دیدن وب‌سایت استفاده می‌کنند.

رابط کاربری گرافیکی (Graphical User Interface) (GUI)

رابط کاربری گرافیکی با استفاده از سخت افزارهای ورودی مثل موس و عناصر دیداری، کاربر را به ارتباط برقرار کردن با آن مشتاق می‌کند. البته ایجاد تمام این موارد بر عهده‌ی فرانت‌اند هست. این موضوع به شما کمک می‌کند بدون نیاز به استفاده از کد، با وب‌سایت یا اپلیکیشن، تعامل داشته باشید.

اعداد هگزادسیمال (Hexadecimal)

این اعداد که به‌عنوان اعداد «hex» نیز شناخته می‌شوند سیستمی بر پایه‌ی ۱۶ عدد هست که به‌منظور تعریف رنگ به‌صورت آنلاین کاربرد دارند. این سیستم، شامل اعداد ۰ تا ۹ و حروف A تا F می‌شود. اعداد هگز، از ۳ جفت از این عناصر تشکیل می‌شوند. از آنجایی که رنگ‌های صفحه‌نمایش RGB (Red, Green, Blue) یعنی قرمز، سبز و آبی هستند، جفت اول معرف رنگ قرمز، جفت دوم معرف رنگ سبز و جفت سوم نیز معرف رنگ آبی هست.

Hit

برخلاف عقاید، هر hit بیانگر بازدید یک کاربر از سایت ما نیست، بلکه نشان‌دهنده یک درخواست برای هر فایل از وب سرور هست. در نتیجه، هر صفحه می‌تواند بیش از یک هیت ایجاد کند، چرا که شامل چندین فایل از جمله فایل html، فایل‌های اصلی، فایل CSS، تصاویر متعدد و … می‌شود. برای هرکدام از این فایل‌ها به هنگام لود صفحه، به سرور درخواست ارسال می‌شود.

.htaccess

فایل htacess. فایلی است که در هاست یعنی یکی از دایرکتوری‌های اکانت قرار داده و در آن کدهایی مشابه تنظیمات وب‌سرور آپاچی نوشته می‌شود. در واقع به دلیل اینکه به تنظیمات آپاچی دسترسی نداریم و یا نمی‌خواهیم تنظیمات عمومی آن را تغییر دهیم، این فایل را در مسیری از اکانت قرار داده تا به‌وسیله‌ی آن، نحوه‌ی رفتار و نمایش وب‌سایت را به گروه‌های مختلف بازدیدکنندگان کنترل کنیم. به‌عنوان‌مثال، از طریق این فایل می‌توان ارجاع بخش‌های مختلف وب‌سایت، اعمال کش، نمایش صفحه‌های خطا، مسدود نمودن یک یا چندین رنج آی‌پی، اولویت نمایش فایل‌های ایندکس، ورژن پی‌اچ‌پی مورداستفاده، فشرده‌سازی یا جی‌زیپ نمودن فایل‌ها و … را کنترل کرد.

HTML

این واژه برگرفته از عبارت «Hypertext Markup Language» و یکی از زبان‌های نشانه‌گذاری است. HTML، اولین زبانی است که در گذشته برای ساخت وب‌سایت استفاده می‌شده و تنها راه برای ایجاد محتوا روی سایت (و تعیین استایل آن توسط CSS) بوده است، هرچند کدهای html این امکان را داشتند که نحوه‌ی نمایش محتوا روی سایت را مشخص کنند.

تگ اچ‌تی‌ام‌ال (HTML Tag)

تگ html، قطعه کدی است که فرمت هر یک از بخش‌های یک صفحه وب را مشخص می‌کند. تگ‌های معمول دیگر نیز عنوان‌ها، پاراگراف‌ها، لینک‌ها و موارد دیگر را تعیین می‌کنند.

HTTP

این کلمه برگرفته از عبارت «HyperText Transfer Protocol» هست. HTTP، یک سری قوانین برای انتقال ابر متن (هایپر تکست) های درخواست‌شده بین مرورگر و وب سرور است.

HTTPS

این پروتکل نیز شبیه به مورد قبلی و مخفف عبارت «HyperText Transfer Protocol over SSL» هست. SSL نیز یک لایه‌ی ایمن است که انتقال محتوا را بین مرورگر کاربر ارسال‌کننده درخواست و سرور در مسیری امن و کدگذاری شده انجام می‌دهد.

هایپرلینک (Hyperlink)

لینکی که از یک صفحه به صفحه دیگر داده می‌شود هایپرلینک نام دارد. این ایجاد لینک می‌تواند بین صفحات یک سایت باشد یا بین دو سایت مجزا تبادل شود. برای ایجاد هایپرلینک، به متن یا تصویر مورد نظر خود لینک داده و کاربران با کلیک بر روی آن‌ها به صفحه مقصد ارجاع داده می‌شوند. متن لینک‌دار، معمولاً با خطی زیر آن یا رنگی متفاوت نمایش داده می‌شود.

هایپرتکست (Hypertext)

به متنی که شامل هایپرلینک می‌شود، هایپرتکست می‌گویند. هایپرتکست می‌تواند جدول یا تصاویر را علاوه بر متن ساده و لینک، نمایش دهد.

Iframe

Iframe، جزو تگ‌های html هست که برای قرار دادن صفحه‌ای از سایت دیگر در سایت مورد نظر استفاده می‌شود.

Image Map

می‌توان تصاویری را انتخاب کرد و در نقاط مختلف آن لینکی بکار برد، به صورتی که اگر کاربر در هر قسمتی از آن تصویر کلیک کند به صفحه‌ای دیگر ارجاع داده می‌شود. به این نوع تصویر، image map می‌گویند.

وراثت (Inheritance)

در CSS، عناصری که از هیچ استایل خاصی تبعیت نمی‌کنند، از تمام یا برخی از استایل‌های والد خود پیروی خواهند کرد.

استایل درون خطی (Inline Style)

کدهای CSS که به‌صورت درون‌خطی نوشته می‌شوند، مستقیماً روی عناصر همان خط تأثیر می‌گذارند و برخلاف فایل CSS مجزا یا استایل در header، روی بخش‌های محدودتری اعمال می‌شوند.

LAMP

LAMP از سرواژه‌ی کلمات Linux، Apache، MySQL و PHP (و گاهی Perl یا Pyyhon) ساخته‌شده است و به مشخصات فنی یک وب سرور (از جمله تعریف سیستم‌عامل، وب سرور، دیتابیس و زبان اسکریپت در همان تنظیمات) اشاره دارد. یکی از مزایای موجود در تنظیمات LAMP این هست که نرم‌افزار مورد استفاده کاملاً رایگان و متن‌باز است.

صفحه فرود (Landing Page)

اولین صفحه‌ای که بازدیدکننده هنگام ورودش به یک وب‌سایت مشاهده می‌کند، لندینگ پیج نام دارد. اغلب، یک صفحه فرود مناسب به طرزی طراحی می‌شود تا بازدیدکننده را به دیگر صفحات سایت هدایت کند. وظیفه ایجاد محتوایی جذاب برای این مورد، بر عهده‌ی تیم مارکتینگ است.

مزرعه لینک (Link Farm)

برخی از وب‌سایت‌ها برای بالا بردن رتبه‌ی صفحه یا وب‌سایتی دیگر با افزایش تعداد لینک‌های ورودی به آن‌ها، اقدام به ایجاد مزرعه لینک می‌کنند. در این روش، چندین صفحه مجزا، شامل لینکی مشترک می‌شوند که حتی ممکن هست لینک مورد نظر با محتوای آن‌ها نامرتبط باشد، در عوض صفحه‌ی هدف، از سمت چندین وب‌سایت لینک دریافت کرده و بازدید آن بالا می‌رود. البته این روزها موتورهای جستجوگر، روش مزرعه لینک را تشخیص داده، آن را حذف کرده و وب‌سایت‌های لینک‌دهنده و گیرنده را جریمه می‌کند.

طرح‌بندی سیال (Liquid Layout)

این نوع طرح‌بندی، به‌اندازه صفحه‌نمایش مرورگر بستگی دارد. طرح‌بندی سایت نسبت به عرض مرورگر تغییر می‌کند، حتی اگر کاربر، هنگام مشاهده سایت، سایز مرورگر خود را تغییر دهد. محتوای سایتی که از این نوع طرح‌بندی استفاده می‌کند، به‌اندازه عرض قابل استفاده مرورگر و البته صفحه‌نمایش کاربر گسترش پیدا می‌کند.

نشانه‌گذاری (Markup)

مارک‌آپ، کدهای بکار رفته در متن یک سند برای تغییر آن به HTML، XML یا دیگر زبان‌های نشانه‌گذاری است.

متادیتا (Meta Date)

متادیتا، اطلاعاتی است که در بخش header سایت قرار می‌گیرد و شامل توضیحاتی می‌شود که کاربر در حال بازدید از آن هست. اطلاعاتی که در این قسمت نوشته می‌شود، در صفحه قابل‌مشاهده نیست (البته به‌جز منبع کد). محتویات متا در تگ متا نوشته می‌شود.

تگ متا (Meta Tag)

متا، تگ HTML هست که اطلاعات متادیتا در آن و در بخش header صفحه وب قرار می‌گیرد.

Navigation

ترجمه این واژه به معنی راه‌یابی یا هدایت هست. این سیستم در وب‌سایت، بازدیدکنندگان را به بخش‌های مختلف سایت هدایت می‌کند. Navigation یک سایت ممکن هست به‌صورت منوی شامل لینک دیگر صفحات، برد کرامب (قبلاً در مورد آن توضیح دادیم)، لینک‌های مرتبط، صفحه‌بندی و دیگر لینک‌های راهنمای بازدیدکننده از یک صفحه به صفحه‌ای دیگر از سایت باشد.

Nesting

این عملکرد که روندی شبیه قرار گرفتن عروسک‌های توخالی در یکدیگر دارد، به معنی قرار دادن عنصری از HTML در عنصری دیگر هست. در صورت انجام این کار، این عنصرها باید برعکس ترتیبی که باز شده بودند، بسته شوند.

فاصله نشکن (Non-Breaking Space)

فاصله نشکن (که با   ایجاد می‌شود)، کاراکتری است از کدهای html که موجب می‌شود فاصله‌های پشت سر هم در کدها از طرف html نادیده گرفته نشود. وظیفه اصلی آن، باز نگه داشتن سلول‌های جدول، ایجاد فاصله بین کلمات یا حتی فاصله برای خط اول هر پاراگراف هست.

متن‌باز (Open Source)

متن‌باز به منبع کد برنامه‌ای در کامپیوتر اشاره دارد که دسترسی آن برای عموم آزاد هست. نرم‌افزاری متن‌باز شامل اپلیکیشن‌هایی بر پایه‌ی وب و دسکتاپ می‌شود. به‌طورکلی، برنامه‌های متن‌باز، رایگان یا بسیار ارزان قیمت هستند و گاهی توسط افرادی داوطلب برای این کار، نوشته می‌شوند.

بازدید صفحه (Pageview)

بازدید صفحه، درخواستی برای مستندات کل صفحه وب هست که از سمت سرور و توسط مرورگر بازدیدکننده ارسال می‌شود. به عبارتی دیگر، بابت هر بازدید صفحه سایت شما، کاربری در موتور جستجوی خود برای آن صفحه درخواستی ارسال کرده است.

لینک دائمی (Permalink)

«Permalink» کوتاه‌شده‌ی عبارت «Permanent Link» و به معنی لینک دائمی است که به‌طور کلی برای آدرس وب پست‌های وبلاگ بکار می‌رود. هرچند ممکن هست محتوای هر پست تغییر کرده و بروز شود، لینک دائمی، این امکان را به کاربر می‌دهد تا آن صفحه را بوکمارک کرده یا در صفحات و محتوای خود به آن لینک دهد.

پلاگین (Plugin)

پلاگین، نرم‌افزاری است که با نصب آن‌ها بر روی سیستم مدیریت محتوای خود، می‌توان قابلیت وب‌سایت خود را بالا برد. با استفاده از پلاگین، می‌توان بدون نیاز به تغییر کدهای سایت، عملکرد آن را گسترش داد.

Progressive Enhancement

یک استراتژی برای طراحی وب هست که از تکنولوژی‌های وب برای دسترسی همه افراد به محتوا و عملکرد اصلی یک صفحه استفاده می‌شود، البته فرقی ندارد که این افراد از چه مرورگر یا ارتباط اینترنتی استفاده می‌کنند.

ویژگی (Property)

Property یک اصطلاح مربوط به کدهای CSS و تقریباً معادل تگ‌های html هست. ویژگی‌ها نوع استایل در یک صفحه وب را مشخص می‌کنند.

شبه عناصر (Pseudo-Element)

شبه عناصر برای اضافه کردن ویژگی‌های خاصی به selectorها استفاده می‌شوند.

شبه کلاس (Pseudo Class)

شبه کلاس‌ها نیز همانند شبه عناصر، برای اضافه کردن ویژگی به selector ها بکار می‌روند.

RSS (Really Simple Syndication) یا (Reach Site Summery)

آر اس اس، فرمت استاندارد XML هست که با استفاده از آن می‌توان محتوای یک سایت را در سایتی دیگر به اشتراک گذاشت که البته اغلب برای محتوای وبلاگ کاربرد دارد. RSS همچنین به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد که در سایت‌ها یا بلاگ‌ها مشترک شده و محتوای جدیدشان را از طریق feed (خوراک محتوا) آن‌ها دریافت نمایند.

وضوح (Resolution)

رزولوشن مربوط به تعداد پیکسل‌های نمایش داده شده روی یک صفحه هست (مثل ۱۰۲۴x۱۲۸۰ (. بر خلاف پرینت، نمایش وضوح به تعداد پیکسل یا نقاط موجود در هر اینچ از صفحه کامپیوتر بستگی ندارد، چرا که این مورد می‌تواند با تغییر رزولوشن صفحه‌نمایش، تغییر کند (این چیزی است که در واقع نمی‌تواند اندازه فیزیکی صفحه را تغییر دهد). گرچه وضوح یک تصویر به تعداد پیکسل‌های آن در یک اینچ بستگی دارد، اما این امر تأثیر ناچیزی در نوع نمایش آن تصویر در صفحه‌نمایش دارد.

اسکیما (Schema)

به‌طورکلی، اسکیما یک سند XML هست که به‌منظور توصیف سندهای دیگر XML، جایگزین DTD (Document type definition) شده است.

اسکریپت (Script)

اسکریپت‌ها در واقع بخشی از کد روی صفحه HTML هستند که باعث می‌شوند صفحه مورد نظر، دینامیک‌تر و تعاملی‌تر شود. اسکریپت‌ها می‌توانند به زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی از جمله جاوا اسکریپت نوشته شوند.

Selector

Selector در CSS به موردی گفته می‌شود که استایل‌هایی را برای آن در نظر می‌گیریم.

Semantic Markup

در این مبحث، محتوا با استفاده از تگ‌های XHTML نوشته می‌شوند و نوع محتوا را برای وب تعریف می‌کنند. عناصر پایه‌ای از این نوع تگ‌ها شامل تگ header و p (پاراگراف) هستند. با معرفی محتوای خود و معنا دادن به آن با استفاده از این روش، می‌توان محتوای بهتر و مؤثرتری را برای وب ایجاد کرد.

سمت سرور (Server-Side)

سمت سرور به اسکریپت‌هایی که روی سرور اجرا می‌شوند و نه در مرورگر کاربر اشاره دارد. اجرای این اسکریپت‌ها نسبت به اسکریپت‌های سمت کاربر، کمی بیشتر زمان می‌برد، چرا که پس از پایان هر فعالیت، هر صفحه باید مجدداً لود شود.

SGML

اس جی ام ال، سرواژه عبارت «Standard Generalized Markup Language» و به معنای زبان نشانه‌گذاری تعمیم یافته استاندارد هست. با استفاده از این زبان نشانه‌گذاری، ساختار یک سند را تعریف می‌کنند. گر چه به SGML چندان اشاره‌ای نمی‌شود ولی زبانی است که پایه‌ی هر دو زبان XML و HTML است.

SOAP

SOAP مخفف عبارت «Simple Object Access Protocol» و به معنی پروتکل دسترسی آسان به اشیا هست. سوپ، پروتکلی بر پایه XML است که برای انتقال اطلاعات از طریق اینترنت، به اپلیکیشن روی یک سایت اجازه می‌دهد به اپلیکیشن یا دیتابیسی روی سایتی دیگر دسترسی داشته باشد.

ویژگی (Specification)

سندی است که شامل توضیحاتی واضح در مورد ویژگی‌ها و الزامات یک سرویس وب یا تکنولوژی می‌شود. این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که تکنولوژی چگونه با تگ‌ها، عناصر و هر موارد دیگری عمل می‌کند.

تگ (Tag)

تگ‌ها یک سری کاراکتر نشانه‌گذاری هستند که نقطه شروع و پایان عناصر را مشخص می‌کنند. تگ‌ها شامل کدهای HTML و دیگر کدها می‌شوند که نوع رفتار و ظاهر عناصر وب‌سایت را مشخص می‌کنند.

قالب (Template)

قالب، فایلی است که برای ایجاد طراحی سازگار با وب‌سایت کاربرد دارد. قالب‌ها همراه با سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) بکار برده می‌شوند و شامل اطلاعات ساختاری در مورد نحوه راه‌اندازی و همچنین استایل و ظاهر وب‌سایت می‌شود.

نشانی اینترنتی (URL)

URL سرواژه عبارت «Uniform Resource Locator» هست. URL یک سایت درواقع آدرس آن سایت است و مشخص می‌کند که چطور می‌توان آن وب‌سایت را در سطح اینترنت یافت.

کاربردپذیری (Usability)

کاربردپذیری یک سایت به میزان سادگی استفاده از آن با روش‌های در نظر گرفته شده هست؛ به عبارت دیگر، این کاربردپذیری عبارت است از ناوبری سایت، محتوا، تصاویر و هر عنصر دیگری که به‌سادگی در دسترس هست، عملکرد سایت در مسیری که برای آن در نظر گرفته شده است و اینکه بازدیدکننده هدف، برای استفاده از سایت، نیازی به هیچ‌گونه آموزشی نداشته باشند.

معتبر (Valid)

صفحات وب معتبر، مواردی هستند که در پاسخ ارسال درخواست، بر پایه نوع HTML/XHTML مشخص شده در doctype ابتدای فایل آن‌ها، هیچ‌گونه خطایی دریافت نشود؛ به عبارت دیگر، کدهای بکار برده شده در وب‌سایت باید با نسخه HTML/XHTML مطابقت داشته باشد. این مورد را می‌توان از طریق سرویس‌های تعیین اعتبار متعددی که در دسترس هستند از جمله W3C بررسی کرد.

صفحه وب (Web Page)

صفحه‌ی وب، سندی مجزاست که به‌طور کلی طبق HTML/XHTML نوشته می‌شود که هدف آن، نمایش در مرورگرهای وب هست. در بسیاری از موارد، web page شامل موارد کدنویسی و برنامه‌نویسی از جمله PHP، Ruby on Rails یا ASP می‌شود. به‌طور کلی وب‌سایت‌ها از چندین صفحه وب متصل به یکدیگر تشکیل می‌شوند.

وب سرور (Web Server)

وب سرور، کامپیوتری شامل نرم‌افزار و قابلیت‌های شبکه‌ای است که این امکان را به آن می‌دهد تا وب‌سایت‌ها و صفحات وب را میزبانی کرده و از این طریق آن‌ها را در دسترس کاربران در سطح اینترنت قرار دهد. تنظیمات زیادی برای بکار بردن در وب سرورها وجود دارد که یکی از آن‌ها به نام LAMP را پیش‌تر بررسی نمودیم.

استانداردهای وب (Web Standards)

این استاندارها، ویژگی‌هایی است که کنسرسیوم شبکه جهانی وب برای استانداردسازی طراحی سایت تعیین کرده است. هدف اصلی استاندارهای وب، آسان‌تر کردن کار طراحان وب‌سایت و مرورگرهای وب هست تا از این طریق، سایت‌های طراحی شده با مرورگرها سازگار باشند.

XHTML

XHTML مخفف عبارت «Extensible Hypertext Markup Language» است. درواقع، XHTML همان HTML4 هست که به‌منظور مطابقت با قوانین XML، بازنویسی شده است.

XML

XML یا Extensible Markup Language، مشخصاتی برای ایجاد دیگر زبان‌های نشانه‌گذاری است. ایکس‌ام‌ال زبانی توسعه‌پذیر هست چرا که به کاربر امکان توصیف عناصر نشانه‌گذاری را می‌دهد.

کلام آخر

با دانستن معنای این اصطلاحات کاربردی در طراحی سایت، خیلی بهتر می‌توانید مفاهیم عناصر موجود در طراحی هر سایت را درک کنید.