اگر از کاربران قدیمی اینترنت باشید و حدوداً یک دهه از زمان وبگردی‌هایتان گذشته باشد، احتمالاً تابهحال حداقل یک‌بار گذرتان به وب‌سایت‌های معروفی مانند Reddit، Craigslist، Wikipedia، Hacker News و The Drudge Report افتاده است. این وب‌سایت‌ها در زمینه‌های متفاوتی فعال هستند اما دو عامل مشترک میان آنها وجود دارد: همه آنها نزد مخاطبانشان از محبوب‌ترین و معروف‌ترین وب‌سایت‌ها هستند و اگر بخواهیم صادقانه بگوییم، ظاهرشان اصلاً زیبا نیست.
تکنولوژی‌های مربوط به وب در چند سال اخیر به‌صورت چشمگیری پیشرفت کرده و ابزارها و تکنیک‌های مختلف و بسیاری در دسترس طراحان آنها قرار گرفته است، اما وب‌سایت‌هایی که اشاره کردیم، طراحی جالبی ندارند و به نظر می‌رسد که با فلسفه طراحی مدرن در فضای وب بیگانه هستند.
انگار بیش از ۲۰ سال از طراحی این وب‌سایت‌ها گذشته است. هنوز قالب، فونت ها و رنگ ها همان چیزهایی هستند که در اوایل آشنایی مان با اینترنت دیده بودیم.
البته بی راه هم نگفته ایم چون وب‌سایت‌های The Drudge Report و Craigslist بیش از ۲۰ سال عمر دارند و هر دو در سال ۱۹۹۵ میلادی راه‌اندازی شدند. وب‌سایت Wikipedia به‌تازگی ۱۵ ساله شد و Reddit حدوداً ۱۰ ساله است. وب‌سایت ۴chan هم حدوداً ۱۳ سال از شروع به کارش می‌گذرد.
موضوع مهم اینجاست که هرگز نمی‌توان با نگاهی اجمالی درباره طراحی یک وب‌سایت نظر دارد. ممکن است بتوان با نگاهی کوتاه درباره زیبایی ظاهری وب‌سایت اظهار نظر کرد اما طراحی خوب چیزی فراتر از زیبایی ظاهری وب‌سایت است.
مقاله مرتبط: طراحی وب سایت فراتر از طراحی ظاهری
شما باید به موارد دیگری هم در سنجش طراحی وب توجه کنید؛ مثلاً در نظر بگیرید که این وب‌سایت چقدر از نظر کاربران قابل‌استفاده است و آیا آنها در صورت مراجعه می‌توانند محتوای موردنظرشان را به‌آسانی پیدا کنند؟
Amit Das، هم‌بنیان‌گذار و مدیر بخش دیداری سازی دادها در Intelligent Interface، می‌گوید:
مسلماً اختلاف زیادی میان وب‌سایت‌هایی مانند Reddit و دیگر وب‌سایت‌های جدید ازنظر طراحی وجود دارد و این اختلاف ناشی از انتظار کاربران و مخاطبان وب است که دیگر اپلیکیشن و وب‌سایت‌های جمعی و UGC (محتوایی که توسط کاربران سایت تولید می‌شود) را مانند Medium فیسبوک و توییتر دنبال می‌کنند. این کاربران به‌اشتباه چنین وب‌سایت‌هایی را با پلتفرم‌های محتوایی طبقه‌بندی‌شده مانند Cragslist یا فروم Hacker News مقایسه می‌کنند.
اما اجازه دهید ابتدا نگاهی به وضعیت کنونی این وب‌سایت‌ها بیندازیم:
این وب‌سایت‌ها سال‌هاست که راه‌اندازی شده‌اند و در ابتدای کارشان اصلاً برای برآورده کردن انتظار مخاطبان سال ۲۰۱۶ طراحی نشده بودند. آنها درواقع سازمان‌هایی هستند که اولویتشان در مدیریت حجم ترافیک و بازدید از وب‌سایت است؛ مثلاً Reddit رتبه ۳۲ را در رتبه‌بندی پربازدیدی‌ترین وب‌سایت‌های جهان دارد درحالی‌که رتبه Medium ۴۰۰ است.
همیشه ممکن است وب‌سایت‌های تازه‌ای برای رقابت با این وب‌سایت‌های پربازدید قدیمی راه‌اندازی شوند؛ مثلاً Trulia که درزمینهٔ املاک در حال رقابت با Craigslist است اما جالب است بدانید منبع عمده بازدیدهای معاملات املاک، جستجوهای ارگانیک است که به Craigslist راهنمایی می‌شوند و این تنها بخشی از وسعت وب‌سایت Craigslist و محتوای دسته‌بندی‌شده‌اش در سرتاسر جهان است.
منظور از طراحی نامناسب چیست؟
برخی از مشکلات رایج در وب‌سایت‌هایی که طراحی مناسبی ندارند:
- خوانایی ضعیف: استفاده از فونت‌های متعدد و رنگ‌های متضاد به‌خصوص در وب‌سایت‌هایی که محتوای طولانی دارند باعث می‌شود خواندن مطالب برای کاربران و بازدیدکنندگان آن دشوار شود.
- منوی گیج‌کننده: اگر کاربر نتواند محتوای موردنظرش را به‌راحتی پیدا کند یا نداند لینک‌ها او را به کجا هدایت می‌کنند، احتمالاً دیگر به وب‌سایتتان بازنمی‌گردد.
- عملکرد کند: اگر حجم متن، تصویر و انیمیشن وب‌سایت شما زیاد باشد، زمان بیشتری برای بارگذاری‌اش لازم است. اغلب کاربران از مرور وب‌سایت‌هایی با حجم بالا خودداری می‌کنند.
با در نظر گرفتن این اشتباه‌های عمده متوجه می‌شوید وب‌سایت‌های قدیمی که نام بردیم تلاش دارند که به آنها دچار نشوند.
Wikipedia ممکن است شلوغ و قدیمی به نظر برسد اما تمام اطلاعاتش خواناست. خواندن Reddit ممکن است برای کاربرانی که اولین بار به آن سر می‌زنند، کمی سخت باشد اما بسیار کم‌حجم طراحی‌شده و توسط اغلب شبکه‌های ارتباطی به‌طور کامل بارگذاری می‌شود.
Jason Fried، هم‌بنیان‌گذار Basecamp، در سال ۲۰۰۸ مطلبی درباره موفقیت طراحی وب‌سایت The Drudge Report نوشت و به نکاتی اشاره کرد که هنوز هم درباره آن صدق می‌کند:
طراحی این وب‌سایت به زمان محدود نیست و هرگز قدیمی نمی‌شود، نگه‌داری از آن ساده و با همه‌چیز سازگار است. علاوه بر همه این‌ها، طراحی وب‌سایت The Drudge Report کاملاً منحصربه‌فرد است.
همه این موارد باید در طراحی وب‌سایت به‌دقت در نظر گرفته شوند چراکه طراحی یکپارچه مستلزم صرف وقت، تکرار، دریافت بازخوردهای سازنده و اجرای دقیق است. طراحی وب‌سایت چیزی که نیست هر روز بتوانید آن را تغییر دهید؛ به‌خصوص اگر وب‌سایتتان پربازدید باشد و کاربران به طراحی ظاهری و عملکردش عادت کرده باشند.
Daniel Gackle، مدیر Hacker News، در رابطه با رابط کاربری می‌گوید:
«Hacker News محتوا را بیش از هر چیز در اولویت قرار می‌دهد و رابط کاربری مدرن توجه مخاطب را از محتوا به خودش جلب می‌کند. متن برای هیچ زمان خاصی تولید نشده و همیشه مورداستفاده است. تراکم اطلاعات در صفحات Hacker News به‌دقت تنظیم‌شده و دیگر نمی‌توان محتوای بیشتری وارد صفحاتش کرد. همچنین اگر از حجم محتوا و اطلاعات صفحه‌ها کم کنیم، بیش‌ازحد سبک خواهند شد.
طراحی مینیمال و ساده Hacker News برای افراد کنجکاو و باهوشی که درواقع روح اصلی این وب‌سایت هستند، بسیار مناسب است. بهتر است خوانندگان ما کمی با مطالب و صفحه‌ها درگیر شوند و خودشان تصمیم بگیرند کدام محتوا برایشان جالب است.
یکی از ویژگی‌های طراحی بر اساس متن این است که صفحه‌ها کوچک هستند و به‌سرعت بارگذاری می‌شوند. این موضوع برای کاربران وب‌سایت ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و برای ما از آنها هم مهم‌تر است.
طراحی وب به شیوه کلاسیک از مزیت عمومی دیگری هم نسبت به طراحی مدرن برخوردار است. این شیوه طراحی معمولاً توجه کاربرانی را به خود جلب می‌کند که بیش از طراحی‌های ظاهری نوین به محتوا توجه می‌کنند».
گاهی زشت بودن اجتناب‌ناپذیر است
Jeff Rajeck در آژانس دیجیتال Econsultancy نوشته که حرف بزرگ یا فاصله در زبان چینی وجود ندارد. اگر با زبان چینی آشنا نباشید، به‌احتمال‌زیاد نمی‌توانید اطلاعات موردنظرتان را در میان این نوع محتوا پیدا کنید. به همین خاطر وب‌سایت‌های چینی به چشم اغلب کاربران ناآشنا با آن زبان، به‌هم‌ریخته به نظر می‌رسند.
علاوه بر این‌ها، تایپ کردن به زبان چینی زمان بر است و همچنین میانگین سرعت اینترنت در چین هم پایین است. به همین خاطر برخی از وب‌سایت‌های چینی ترجیح می‌دهند به‌جای تایپ کردن از لینک مطالب استفاده کنند و از تعداد صفحاتشان هم بکاهند تا کاربر در روند جستجوی محتوای موردنظرش، در انبوهی از مطالب سردرگم نشود.
ایده گنجاندن لینک‌های متعدد در وب‌سایت‌هایی نظیر Reddit و The Drudge Report از دو جهت موردتوجه قرار می‌گیرد. این کار از زیبایی ظاهری وب‌سایت می‌کاهد اما از طرفی به کاربران اجازه می‌دهد به‌سرعت میان محتوای صفحه‌های مختلف به جستجوی مطلب موردنظرشان بپردازند و ارزش وقت آنها را از این نظر حفظ می‌کند.
البته بهینه‌سازی صفحات برای برجسته نشان دادن محتوای متنی ممکن است کاربرانی که برای اولین بار به این وب‌سایت می‌آیند را بترساند. آنها با منبع اطلاعاتی غنی روبرو می‌شوند که نمی‌دانند چگونه اطلاعات موردنظرشان را میان آن‌همه شلوغی و درهم‌ریختگی پیدا کنند. Gackle دراین‌باره می‌گوید:
Hacker News برای تازه‌واردها به این وب‌سایت ممکن است شبیه معما به نظر برسد و این بزرگ‌ترین اشکال در طراحی آن است. این مورد در ابتدای کار HN تا حدودی سرگرم‌کننده بود و کاربران احساس می‌کردند باید معماها را حل کنند و به محتوای موردنظرشان برسند اما حالا موقعیت تغییر کرده و ممکن است باعث انزوایمان شود. پیچیده‌تر کردن طراحی ظاهری وب‌سایتمان هم احتمالاً به این مشکل هیچ کمکی نخواهد کرد پس آن را تغییر نمی‌دهیم.
آیا تغییر همیشه مفید است؟
اگر وب‌سایتی طراحی کرده و بعداً متوجه شدید که اشتباه‌های بزرگی در طراحی‌اش مرتکب شده‌اید، ممکن است فکر کنید باید آن را از نو بسازید اما این نکته را در نظر داشته باشید که وقتی کاربران با طراحی کاملاً متفاوت و تازه‌ای مواجه می‌شوند، در اغلب مواقع با آن وب‌سایت احساس بیگانگی می‌کنند و تجربه کاربری‌شان کمی دشوار می‌شود. برای نمونه می‌توانیم وب‌سایت Digg.com را مثال بزنیم که با طراحی مجدد آن با کاهش ۳۴ درصدی در بازدید مواجه شد.
Das در توضیح ناکارآمدی طراحی دوباره وب‌سایت می‌گوید:
حتی کوچک‌ترین تغییر در طراحی وب‌سایت‌های پربازدید ممکن است تأثیر به سزایی بر ترافیک ورودی آن بگذارد. وب‌سایت Reddit به‌تازگی به‌صورت آزمایشی در طراحی‌اش تغییراتی اعمال کرده است. همین موضوع نشان می‌دهد که تیم طراحی این وب‌سایت به‌خوبی اهمیت رشد طراحی تطابق پذیر با کاربران را می‌داند.
بسیاری معتقدند که وب‌سایتی مانند Reddit باید طراحی‌اش را به‌یک‌باره بهبود بخشیده و عوض کند اما بهتر است هرگونه تغییر در طراحی را به‌تدریج و با فاصله زمانی مناسب اعمال کرد تا هیچکدام از محتواها و ورودی های سایت دچار مشکل نشوند.
البته هر دو روش هم ممکن است گاهی کاملاً موفقیت‌آمیز عمل کنند. Das دراین‌باره به وب‌سایت DeviantArt، یکی از جوامع آنلاین بزرگ درزمینهٔ طراحی و هنر، اشاره می‌کند که طراحی ظاهری‌اش را سال‌ها پس از راه‌اندازی به‌یک‌باره تغییر داد و دوباره کمپین برند سازی راه انداخت، اما ماهیت اصلی محصول این سایت ثابت و بدون تغییر به‌جا ماند. این وب‌سایت هنوز هم در حال تغییر قالب صفحه‌های داخلی است و هرکدام از عناصر موردنظرش را با سرعت کمتری، تغییر می‌دهد. نتیجه تکامل‌یافته در این روند تغییر طراحی کاملاً موفقیت‌آمیز دیده می‌شود.
او می‌گوید از طرف دیگر به وب‌سایت Amazon نگاه کنید که طراحی‌اش را به‌تدریج عوض می‌کند. این تغییرات به‌قدری کوچک هستند که اگر از بازدیدکنندگان هر روزش هم باشید، ممکن است متوجهشان نشوید. به طرح و قالب سال گذشته Amazon نگاه کنید تا متوجه تمام تغییرات اعمال‌شده در آن طی یک سال شوید.
Gackle می‌گوید تغییرات طراحی در Hacker News به این صورت تکامل پیدا می‌کنند:
ما رویکردی مانند آزمایش قورباغه در آب در حال جوش نسبت به تغییر در طراحی وب داریم و تغییرات اندک و جزئی را به اتفاق‌های بزرگ ترجیح می‌دهیم. کاربران وب‌سایت ما هم مانند سایر کاربران از تغییرات چشمگیر بیزارند. درواقع ما تغییرات بسیاری طی دو سال اخیر در طراحی وب‌سایتمان اعمال کرده‌ایم اما همیشه در تلاشیم این تغییرات با سایر عناصر همخوانی داشته باشند و در اغلب مواقع توجه کاربران را به خود جلب نکنند. برای ما خیلی جالب و سرگرم‌کننده است که راهی پیدا کنیم تا عملکردهای جدید را با این رویکرد در طراحی‌مان ایجاد کنیم؛ مثل وقتی‌که برنامه‌نویس وب راهی پیدا می‌کند تا طراحی را بدون افزودن کد تازه، تعمیم بخشد.
تغییرات موردعلاقه من شامل پیدا کردن عناصر غیرضروری و حذف آن‌هاست. Paul Graham، بنیان‌گذار Hacker News و Y Combinator، یک مینیمالیست واقعی است و هر بار که موفق شدیم عاملی غیرضروری در طراحی پیدا کنیم، احساس پیروزی می‌کرد؛ هرچند تعداد این پیروزی‌ها کم بود.
همچنین گاهی پیش آمده که چیزهایی را به طراحی اضافه کرده‌ایم اما بعداً متوجه شدیم که چندان مفید نیستند و آنها را حذف کردیم. آزادی عمل ما در افزودن ویژگی‌های تازه و همچنین حذف برخی عوامل برای ساده نگه‌داشتن طراحی در تکامل Hacker News از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
ما هرگز تغییرات بصری مدرن و زیاد را در طراحی‌هایمان ایجاد نمی‌کنیم. این کار زمان و تلاش زیادی لازم دارد و ما ترجیح می‌دهیم انرژی و وقتمان را برای یافتن راه‌های مفید در بهبود محتوا، صرف کنیم. کاربران ما هم در Hacker News دقیقاً در جستجوی محتوای مفید به این وب‌سایت هدایت می‌شوند.
بسیاری از طرفداران HN هم مانند طرفداران وب‌سایت‌های دیگر به تغییرات اساسی و یک‌باره رأی داده‌اند و برخی از آنها حتی ایده‌هایشان را هم برای تیم طراحی ارسال کرده‌اند. Gackle در پاسخ به این کاربران می‌گوید:
بسیاری از مردم به دلیل ظاهر قدیمی HN تابهحال پیشنهادهایی درزمینهٔ طراحی برای ما ارسال کرده‌اند. برخی از این ایده‌ها به اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌هایی تبدیل‌شده‌اند و ویژگی‌هایی ارائه می‌کنند که HN فاقد آن‌هاست. بسیاری از این پیشنهادها فوق‌العاده‌اند اما با اهداف ما سازگار نیستند؛ مثلاً افزودن رنگ و انیمیشن به صفحات و کاهش تراکم محتوای متنی.
من معتقدم که هیچکدام از بازطراحی‌های پیشنهادی به‌اندازه طرح و برنامه Graham (بنیان‌گذار HN) مناسب نبودند و در راستای تحقق اهداف این وب‌سایت حرکت نمی‌کردند. ساختار اصلی این طراحی کاملاً برای اهداف HN بهینه‌سازی شده. البته ممکن است فردی از مجموعه فوق‌العاده خلاق HN خلاف این موضوع را ثابت کرده و موضوع را جالب‌تر کند.
اگر شما هم سایت های را میشناسید که با وجود ظاهر قدیمیشان هنوز هم پرطرفدار هستند در قسمت نظرات معرفی کنید.
