راهنمای مطالعه
استارتاپ ناب در صورت اجرای درست می‌توانید مدل مناسبی برای راه‌اندازی کسب‌وکار شما باشد.
اگر در فضای استارتاپی مشغول هستید، احتمالاً تابه‌حال عبارت «استارتاپ ناب» به گوشتان خورده است. استارتاپ ناب درواقع نظامی برای ایجاد کسب‌وکار است که ابتدا در سال ۲۰۰۸ توسط کارآفرینی به نام اریک ریس معرفی شد. اریک ریس در سال ۲۰۱۱ در کتاب خود به نام «استارتاپ ناب: کارآفرینان امروزی چگونه از نوآوری‌های پی‌درپی در ایجاد کسب‌وکارهای بسیار موفق استفاده می‌کنند» به‌طور مفصل به تشریح این مفهوم مهم پرداخت.
لارن فاندوس، بنیان‌گذار و مدیرعامل FORTE هم دراین‌باره می‌گوید:
استارتاپ ناب کتاب فوق‌العاده‌ای است؛ چراکه اریک ریس در آن به تشریح جزئیات تجربه‌های خود می‌پردازد. او در این کتاب اشتباه‌های خود را برجسته نشان می‌دهد تا شما در مسیر فعالیت خود مرتکبشان نشوید. اریک ریس درباره اهمیت درک مخاطب هدف، ایجاد کمینه محصول پذیرفتنی (MVP)، تمرکز بر معیارهای فعالیت پذیر و دانستن این موضوع که چه زمانی باید بتوانید بدون هدر دادن زمان خودتان را منطبق کنید و پیش بروید صحبت کرده است. این توصیه‌ها بسیار ارزشمند هستند و می‌توانند به شما در مسیر فعالیتتان و در مواجهه با رایج‌ترین اشتباه‌هایی که بنیان‌گذاران مرتکب آن‌ها می‌شوند، کمک کنند.
ما هم به شما پیشنهاد می‌کنیم برای درک کامل فلسفه و روش‌شناسی استارتاپ ناب حتماً کتاب اریک ریس را مطالعه کنید. مطالعه این کتاب می‌تواند رویکرد شمارا به کسب‌وکار دستخوش تغییر کند.
از طرفی اگر می‌خواهید به‌صورت مختصر با این مفهوم مهم آشنا شوید، با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا درباره استارتاپ ناب صحبت کنیم.
«استارتاپ ناب» از کجا آمده است؟
استارتاپ ناب با مفهوم ریسک یا همان خطرپذیری عجین شده است.
خطرپذیری همان مشخصه‌ای است که استارتاپ را از هر نوع کسب‌وکار دیگری متمایز می‌سازد. تصور کنید که شغل امن و باثبات خود را رها می‌کنید تا به سمت مسیری ناشناخته پیش بروید. وحشتناک است! اگر در حال مطالعه این مطلب هستید، حتماً همین کار را کرده‌اید و می‌دانید چقدر وحشتناک و خطرناک است.
اریک ریس هم دقیقاً به همین خاطر کتاب استارتاپ ناب را به رشته تحریر درآورده است تا به شرکت‌ها کمک کند و خطرپذیری آن‌ها را در مسیر توسعه کمینه محصول پذیرفتنی (MVP)، آزمایش‌های سخت و تعهدشان به یادگیری پایدار به حداقل برساند.
اجرا و تعهد به روش استارتاپ ناب به ایجاد کسب‌وکاری پایدار با حداقل اتلاف زمان و هزینه مالی می‌پردازد.
این مفهوم با توجه به دو هدف اصلی ایجاد شد و رشد پیدا کرد:
دو کسب‌وکار شکست‌خورده در رزومه کاری اریک ریس
روند مستقیم ایجاد اتومبیل در کشور ژاپن پس از اتمام جنگ جهانی دوم
درباره اولین مورد باید این‌گونه توضیح دهیم که اریک ریس متوجه شد درروند فعالیتش متأسفانه زمان و پول بسیاری را صرف کرده است، اما محصولاتش درواقع هیچ مشکل و مسئله واقعی را نمی‌توانند رفع کنند. حدس می‌زنید چه اتفاقی افتاد؟
درست است؛ کسب‌وکارهای بی‌استفاده‌اش منحل شدند.
در مدل ژاپنی تولید اتومبیل که هدف آن کاهش و از بین بردن اتلاف در جهت تولید محصول نهایی با کمترین هزینه اما با ارزش بالابود، اریک ریس متوجه شد که می‌تواند این نظام را در حوزه کارآفرینی هم به کار ببرد.
اریک ریس می‌گوید ما باید تلاش کنیم مفهوم ذهنی‌مان را درباره شرک‌های مدرن تغییر دهیم. نوآوری‌های شگفت‌انگیز درنتیجه همکاری تیم‌های کارکردی متقابل، نترسیدن از شکست و همچنین تعهد محکم به یادگیری به وجود می‌آیند. همه شرکت‌ها از کوچک تا بزرگ می‌توانند استارتاپ باشند. کارآفرینی کارکردی ضروری برای همه انواع سازمان‌ها به شمار می‌رود.
روش‌شناسی استارتاپ ناب: ایجاد، سنجش، یادگیری
کارآفرینانی که استارتاپ ناب را به اجرا درمی‌آورند، مجاز هستند و حتی تشویق می‌شوند تا همه‌چیز را از ایده اولیه تا تصمیم‌های طراحی و هر ویژگی دیگری که به دنبال افزودن آن به محصولشان هستند، زیر سؤال ببرند.
کارآفرینان در ادامه این روند کمینه محصول پذیرفتنی (MVP) را ایجاد می‌کنند. اریک ریس معتقد است کارآفرینان باید MVP را در اختیار برخی از مشتریان قرار دهند تا بتوانند تغییرات و بهبودهای لازم را تعیین کنند.
کمینه محصول پذیرفتنی در اغلب موارد بسیار ساده و مینیمال است، اما بازخوردی که از اولین گروه مشتریان آزمایشی نسبت به آن دریافت می‌شود به کارآفرینان کمک می‌کند تا متوجه شوند چه مواردی در آن خوب است و کدام موارد مفید نیستند. این بازخوردهای سازنده هستند که مسیر ادامه فعالیت را به کارآفرینان نشان می‌دهند.
این‌گونه گفته می‌شود که بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها باید مدل اریک ریس را که Build-Measure-Learn نام دارد، دائماً به اجرا درآورند و دنبال کنند تا درنتیجه آن MVP به کسب‌وکاری پایدار تبدیل شود. در برخی مواقع همین بازخوردها باعث می‌شوند که بنیان‌گذاران مسیر خود را در تلاش برای طراحی بهترین محصول تغییر دهند و از ایده قبلی در بازار قدیمی به بازار و گوشه بازاری دیگر با ایده‌ای تازه بروند.
نوآوری بر مبنای یک ایده خطرپذیری بالایی دارد، اما شما می‌توانید کیفیت و اعتبار بازده کار خودتان را در مسیر مدیریت و توسعه مفاهیم تازه به طرز چشمگیری بهبود ببخشید.
ایجاد ایده‌های ساخت‌یافته و سپس یافتن راهکارهایی برای سنجش آن‌ها از اهداف اصلی درروش استارتاپ ناب است. به نظر می‌رسد که این روش حتی در شرایطی که منابع در دسترس شما اندک باشند هم راهکار مناسبی برای نوآوری باشد.
اجرای روند ایجاد، سنجش، یادگیری ممکن است هیجان‌انگیز باشد. برای اجرای این روند باید بتوانید آنچه خلق می‌کنید را به دنیا عرضه کنید و همچنین پیش از اتمام آن را به اجرا درآورید و منتظر بازخوردها باشید.
اگر فلسفه روش استارتاپ ناب به‌خوبی اجرا شود، می‌تواند شرکت شمارا به شرکتی موفق تبدیل کند که پایدار و معتبر است و دقیقاً همان محصولی را عرضه می‌کند که مشتریانش نیاز دارند. ازنظر اریک ریس وب‌سایت Dropbox نمونه بارزی از یک شرکت بسیار بزرگ است که از روش استارتاپ ناب بهره گرفته و امروز چنین موفق شده است.
چرا روش ایجاد، سنجش، یادگیری؟
هدف از اجرای روند ایجاد، سنجش، یادگیری اصلاً تولید محصول نهایی برای عرضه یا حتی ساخت پروتوتایپ محصول نیست؛ بلکه به‌منظور حداکثر سازی روند یادگیری به کمک مهندسی تکرارپذیر و افزایشی طراحی‌شده است (یادگیری می‌تواند درباره مشخصات و ویژگی‌های محصول، نیازهای مشتریان، قیمت‌گذاری مناسب، کانال‌های توزیع و سایر موارد باشد). مرحله ایجاد (Build) به ایجاد کمینه محصول پذیرفتنی (MVP) اشاره دارد. حتماً باید بدانید که MVP محصولی با قابلیت‌های کمتر نیست؛ بلکه ساده‌ترین شکلی است که شما می‌توانید به مشتریان خود نشان دهید تا در آن برهه زمانی بیشترین استفاده را در یادگیری کسب کنید.
این نمودار از نسخه ۵ بخشی روند Build-Measure-Learn به شما کمک می‌کند متوجه شوید که هدف اصلی از اجرای این روند درواقع آزمودن و سنجش «ایده‌ها» است؛ نه ایجاد کورکورانه محصول بدون هدف مشخص!
دایره‌ای که در این نمودار بانام Code مشخص‌شده است را همچنین می‌توان «ایجاد سخت‌افزار» یا «ایجاد ژنوم مصنوعی» نامید. دایره دیگر به نام Data نشان‌دهنده این موضوع است که پس از سنجش آزمایش از داده‌ها استفاده می‌کنیم تا یافته‌هایمان را بیشتر تصحیح کنیم و یادگیری‌مان افزایش پیدا کند. این یادگیری تازه هم می‌تواند بر ایده‌های بعدی‌مان تأثیر بگذارد. بدین ترتیب شاهد هستیم که هدف از اجرای Build-Measure-Learn تنها ایجاد MVP و هر محصول دیگری نیست؛ بلکه آن را به اجرا درمی‌آوریم تا اعتبار ایده اولیه‌مان را تأیید یا رد کنیم.
تمرکز بر سنجش ایده‌های مشخص در مقابل این مفهوم قرار می‌گیرد که برخی معتقدند روند Build-Measure-Learn ایده‌ها و فعالیت‌ها را در رشته آزمایشی بی‌فایده در دسترس می‌گذارد تا ببیند کدام‌یک مفیدتر خواهند بود.
چرخه ایجاد، سنجش، یادگیری با آزمودن ایده‌ها آغاز نمی‌شود؛ بلکه با فرضیه‌ها یا همان حدس و گمان‌ها سروکار دارد.
توجه به تفاوت مفهوم ایده و فرضیه اهمیت بسیاری دارد. مفهوم ایده ازنظر بسیاری از مبتکران و نوآوران به معنی بینشی است که برای تحقق بخشیدن و کسب نتیجه از آن سریعاً برنامه‌ریزی کنند. در مقابل، فرضیه یعنی ما پیش‌بینی سنجیده‌ای داشته باشیم که برای تأیید یا رد آن به داده و آزمون نیاز است.
از منظر استارتاپ ناب، ایده شما درواقع مجموعه‌ای از فرضیه‌ها آزمون نشده است. این مفهوم بسیار مهم است؛ چراکه هرچه می‌سازید باید با فرضیه‌ای که می‌خواهید آن را بیازمایید مطابقت داشته باشد.
کمینه محصول پذیرفتنی که باید برای پیدا کردن مشتریان مناسب ایجاد کنید، از کمینه محصول پذیرفتنی مناسب برای آزمودن قیمت و همچنین کمینه محصول پذیرفتنی مناسب برای آزمودن قابلیت‌های محصول متفاوت است. به‌مرورزمان همچنان که چیزهای تازه‌ای می‌آموزید، همه این فرضیه‌ها و کمینه محصولات پذیرفتنی هم دستخوش تغییر می‌شوند.
بدین ترتیب نمودار اصلی و مناسب ایجاد کمینه محصول پذیرفتنی در استارتاپ ناب به‌جای ایجاد، سنجش، یادگیری دیگر معادل فرضیه، آزمایش، سنجش، آگاهی (Hypotheses-Experiments-Tests-Insights) خواهد بود.
واکنش‌های منفی در مقابل روش‌شناسی استارتاپ ناب
از زمان انتشار کتاب اریک ریس با محوریت استارتاپ ناب در سال ۲۰۱۱ تاکنون شاهد برخی واکنش‌های منفی بوده‌ایم. برخی از منتقدان می‌گویند نظریه‌ها در استارتاپ ناب بسیار ساده‌شده‌اند و نوشته‌ها درباره‌اش بیش‌ازحد ساده هستند. از طرفی حقیقت امر این است که مفهوم استارتاپ ناب اساساً پیچیده نیست!
استارتاپ ناب ممکن است ساده به نظر برسد و البته عناصر اصلی درون آن‌هم واقعاً ساده هستند، اما نباید فراموش کنیم که نظام آن کمی پیچیدگی هم دارد. در استارتاپ ناب هم مانند نظام‌های دیگر نمی‌توانید برخی بخش‌ها را به میل خودتان انتخاب کنید و به اجرا دربیاورید؛ درحالی‌که بخشی دیگر را به حال خود رها می‌کنید. در این روش باید همه مرحله‌ها در کنار هم اجرا شوند.
اگر مایل هستید از این روش در راه‌اندازی کسب‌وکار آینده خود بهره بگیرید، حتماً ابتدا تحقیق کنید. مطالعه کنید. این روش را عمیقاً مطالعه کنید و دانش خود را درباره‌اش افزایش دهید.
درروند اجرای استارتاپ ناب باید آماده تحقیقات وسیع باشید. به همین خاطر مطالعه و تحقیق در مرحله پیش از اقدام می‌تواند به شما ثابت کند که آیا آمادگی لازم را برای اجرای این روش دارید یا خیر. اگر در همین مرحله نتوانستید با این حجم از تحقیق کنار بیایید، احتمالاً باید به فکر به‌کارگیری رویکردی دیگر باشید.
مدل استارتاپ ناب این روزها بسیار محبوب شده و ممکن است در اطرافتان بسیار با آن مواجه شوید، اما همچنین باید بدانید که برای راه‌اندازی کسب‌وکار موفق روش‌های دیگری هم وجود دارند و روش استارتاپ ناب تنها راهکار موجود نیست.
