منظور از IaaS ،PaaS و SaaS چیست و چه تفاوت‌هایی دارند؟

امروزه استفاده از رایانش ابری ، برای بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌و‌کارها راه‌حلی اقتصادی در نظر گرفته می‌شود که در بیشتر موارد، کارایی و عملکرد بهتری را نیز نسبت به شیوه‌های سنتی مدیریت داده‌ها ارائه می‌دهد.

خدمات گوناگونی در این زمینه ارائه شده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به IaaS، PasS و SaaS اشاره کرد؛ اما کدام یک از این خدمات بهتر است؟ هر کدام از این خدمات برای چه شرکت‌هایی مناسب هستند؟ اگر چه این سوالات ساده به نظر می‌رسند، اما پاسخ آن تاثیر زیادی بر کسب و کار شما و فناوری‌هایی که برای کار استفاده می‌کنید، دارند. در ادامه به توضیح و بررسی هر کدام از این خدمات می‌پردازیم.

چه تفاوت‌هایی میان IaaS، PaaS و SaaS وجود دارد؟

کلمه «ابر» در این مقاله به شیوه و مکان ذخیره داده‌ها اشاره دارد؛ جایی که البته به صورت فیزیکی وجود ندارد. ابر به نرم‌افزارها و سرویس‌ها اجازه می‌دهد تا از راه دور و از طریق اینترنت مدیریت شوند و در دسترس باشند (به جای روش سنتی که نرم افزارها فقط به صورت محلی و روی کامپیوترهای خاصی ذخیره می‌شدند). در روش ابری، داده‌ها از راه دور روی سرورهای مختلف ذخیره می‌شوند. خدمات IaaS،PaaS  و SaaS سه دسته اصلی از سرویس‌های رایانش ابری هستند. رایانش ابری، شبکه‌ای از سرورهای مختلف را به کار می‌گیرد که داده‌ها را به صورت آنلاین میزبانی، ذخیره، مدیریت و پردازش می‌کنند؛ فضایی که «ابر» نامیده می‌شود. در ادامه تعاریفی سریع برای هر یک از این خدمات ارائه دهیم:

خدمات IaaS (زیرساخت به عنوان سرویس): محصولات IaaS به سازمان‌ها اجازه می‌دهند تا منابع کسب‌وکار خود (مانند شبکه، سرورها و ذخیره‌سازی داده‌) را در فضای ابری مدیریت کنند.

خدمات PaaS (پلتفرم به‌عنوان سرویس): محصولات PaaS به کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهند تا برنامه‌های مربوط به کاربر را میزبانی کنند، بسازند و مورد استفاده قرار دهند.

خدمات SaaS (نرم‌افزار به‌عنوان سرویس): این خدمات تا حد زیادی رایج‌ترین سرویس ابری شناخته می‌شوند. محصولات SaaS ابزارها و برنامه‌های مبتنی بر ابر را برای استفاده روزمره به کاربران و کسب‌وکارها ارائه می‌دهند.

شما می‌توانید از طریق مرورگر اینترنت یا برنامه‌های آنلاین موجود در دستگاه‌های مختلف به هر سه سرویس دسترسی داشته باشید. یک مثال عالی از این نوع خدمات، سرویس اسناد گوگل یا Google Docs است که به تیم شما اجازه می‌دهد به‌جای کار بر روی یک فایل Microsoft Word به صورت آفلاین و ارسال آن به سایر اعضای تیم، به صورت آنلاین فایل خود را ویرایش و اشتراگ‌گذاری کنند.

این سرویس‌ها را با نرم‌افزارهای داخلی مقایسه کنید که به صورت محلی بر روی سرور یا دستگاهی در مکان فیزیکی نصب می‌شود.

نرم افزار داخلی (نصب بر روی منابع داخلی)

سرویس‌های داخلی بر روی سخت‌افزار در ساختمان یا محوطه یک سازمان مستقر، میزبانی و نگهداری می‌شوند. در حالی که می‌توانید از طریق اینترنت به نرم‌افزار مبتنی بر ابر دسترسی داشته باشید، نرم‌افزار داخلی از شما می‌خواهد لایسنس خریداری کنید تا بتوانید آن را در سازمان نصب کنید. برای خدمات مبتنی بر ابر، معمولا به جای سخت افزار، حق اشتراک آن را پرداخت می‌کنید.

از آن‌جایی که اکثر ارائه دهندگان نرم افزار و پلتفرم اکنون بر روی یک مدل رایانش ابری کار می‌کنند، یافتن نمونه‌های فعال نرم افزار داخلی کمی چالش برانگیز است. یک مثال می‌تواند Adobe Photoshop Elements  باشد. زیرا هم می‌توانید آن را از طریق ابر نصب کنید و هم می‌توانید لایسنس را در قالب CD-ROM  خریداری کرده و آن را به صورت محلی نصب کنید. اکنون خدمات مبتنی بر فضای ابری را بیشتر توضیح می‌دهیم.

خدمات IaaS (Infrastructure as a Service)

خدمات IaaS یا زیرساخت به عنوان سرویس، یک سرویس مبتنی بر ابر است که به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا منابع را به صورت مجازی (یا از طریق ابر) در اختیار داشته باشند. ابزارهای IaaS به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا بدون نیاز به خرید سخت افزار، سرور، شبکه، سیستم عامل و تجهیزات ذخیره سازی، داده‌ها را ذخیره و مدیریت کنند. مشتریان IaaS می‌توانند زیرساخت داده خود را بدون مدیریت فیزیکی در محل سرور کنترل کنند. در عوض، آن‌ها داده‌ها را در سرورهای ارائه دهندگان خدمات IaaS ذخیره می‌کنند و از داشبورد یا API برای دسترسی و مدیریت منابع خود استفاده می‌کنند.

سرویس IaaS  چه کاری انجام می‌دهد؟

سرویسIaaS  به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در هنگام رشد داده‌ها را ذخیره و مدیریت کنند و در صورت نیاز، هزینه ذخیره‌سازی و فضای سرور را بدون میزبانی و مدیریت سرورها در محل، پرداخت کنند. محصولات IaaS پایه‌های ساخت فناوری‌های جدید ارائه شده از طریق ابر را تشکیل می‌دهند. ارائه دهندگان خدمات IaaS داده‌های مشتریان خود را بر روی سرورهای فیزیکی در سراسر جهان ذخیره می‌کنند.

نحوه تحویل سرویس  IaaS

محصولات IaaS سیستم‌های ذخیره‌سازی، شبکه‌ها و سرورها را به صورت مجازی به کسب‌وکارهای سازمانی تحویل می‌دهند. سازمان‌ها می‌توانند از طریق داشبورد به داده‌های خود دسترسی پیدا کرده و مدیریت کنند و آن‌ها را به API ارائه‌دهنده IaaS متصل کنند.

مزایای سرویس‌های IaaS

زیرساخت ابری IaaS به شرکت‌ها و مدیران بالاترین سطح کنترل و قدرت را بر نرم‌افزار و سخت‌افزار ارائه می‌دهد. مزایای دیگر این خدمات عبارتند از:

• مدل پرداختی آن به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که فقط برای منابعی که استفاده می‌کنند پول پرداخت کنند.
• سازمان‌ها بر زیرساخت‌های خود کنترل کامل دارند.
• در صورت نیاز می‌توان آن را مقایس بندی یا کوچک کرد.
• نیازی به خرید سرور فیزیکی یا نگهداری آن نیست.

معایب سرویس‌های IaaS

اشکال اصلی ابزار IaaS این است که شما مسئول ایمن بودن فناوری هستید. علاوه بر این:

• شما باید مطمئن شوید که برنامه‌ها و سیستم عامل‌های شما به درستی کار می‌کنند و نهایت امنیت را ارائه می‌دهند.
• شما مسئول داده‌ها هستید. اگر هر یک از آن‌ها از بین رفت، بازیابی آن به عهده شماست. به همین دلیل ارائه دهندگان این خدمات به شما پیشنهاد می‌کنند تا از داده‌های خود به صورت دوره ای فایل‌های پشتیبان تهیه کنید.
• از آن‌جایی که ابزارهای IaaS بیشترین میزان کنترل را فراهم می‌کند، کاربردی‌ترین نوع هستند. شرکت‌های IaaS فقط سرورها و API آن را ارائه می‌دهند و بقیه موارد باید توسط خود شما پیکربندی شوند.

مثال‌های IaaS

• خدمات وب آمازون AWS : این خدمات توسط آمازون نظارت می‌شود و برای اهداف رایانش ابری درخواستی استفاده می‌شود. خدماتAWS به شرکت‌ها کمک می‌کند تا داده‌ها را ذخیره کرده و محتوا را ارائه دهند. در واقع، یکی از همین سرویس هاست که به شما کمک می‌کند پست‌هایی مشابه این پست وبلاگ را بخوانید.
• خدمات Microsoft Azure : خدمات Microsoft Azure یک محصول IaaS رایانش ابری است که امکان ساخت، آزمایش و مدیریت برنامه‌ها را از طریق شبکه‌ای از مراکز داده مایکروسافت فراهم می‌کند.
• خدمات Google Cloud : خدمات Google Cloud یک پلتفرم IaaS است که مشاغل می‌توانند از آن برای اجرای بومی ویندوز، اوراکل و SAP استفاده کنند. علاوه بر این، یک کسب و کار می‌تواند پایگاه داده سازمانی خود را در این سرویس مدیریت کند و از روش‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای افزایش کارایی عملیاتی در شرکت استفاده کند.
• خدمات IBM Cloud : خدمات IBM Cloudیکی دیگر از محصولات IaaS است که به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد کامپیوتر، شبکه، تجهیزات ذخیره‌سازی و منابع امنیتی خود را در صورت نیاز تخصیص دهند. به عبارت دیگر، کسب و کارها تنها در صورت نیاز از منابع استفاده می‌کنند و کارایی خود را افزایش می‌دهند.

خدمات PaaS (Platform as a Service)

خدمات PaaS یا پلتفرم به عنوان سرویس، چارچوبی را در اختیار توسعه دهندگان قرار می‌دهد که می‌توانند از آن برای ساخت برنامه‌های کاربردی سفارشی استفاده کنند. PaaS نرم افزاری را از طریق اینترنت ارائه نمی‌کند، بلکه پلتفرمی است که توسعه دهندگان می‌توانند از آن برای ایجاد نرم افزار و برنامه‌های آنلاین استفاده کنند.

سرویس PaaS چه کاری انجام می‌دهد؟

محصولات PaaS به توسعه دهندگان این امکان را می‌دهد که برنامه‌های سفارشی را به صورت آنلاین بدون نیاز به سرویس‌دهی، ذخیره‌سازی و مدیریت داده ایجاد کنند. می‌توان PaaS را به عنوان یک نسخه کوچک شده از IaaS  در نظر گرفت. در این سرویس هم سرورها و مراکز داده به مشتریان ارائه می‌شود تا آن‌ها اطلاعات خود (مثلا یک برنامه) را روی آن ذخیره کنند. مشتری این سرویس توسعه دهنده‌ای است که برنامه‌ای را ایجاد می‌کند و سپس از طریق اینترنت به کاربران مدنظر خود تحویل می‌دهد. برنامه‌هایSaaS  بر روی پلتفرم‌های PaaS  توسعه یافته‌اند.

نحوه تحویل سرویس  PaaS

سرویس PaaS یک پلتفرم امن برای توسعه دهندگان فراهم می‌کند تا بتوانند نرم‌افزار و برنامه‌هایی را برای استفاده کاربران ایجاد کنند. توسعه دهندگان به ابزارهای PaaS از طریق وب دسترسی دارند.

مزایای سرویس‌های PaaS

توسعه دهندگان از PaaS به دلیل قیمت مناسب آن استفاده می‌کنند. این سرویس همچنین امکان همکاری آسان برای کل تیم را فراهم می‌کند. ایجاد یک برنامه در درایو محلی خود را در نظر بگیرید، سپس سعی کنید آن را به صورت آنلاین مستقر کنید. مشاهده می‌شود که این کار دشوار است و یا ممکن است مراحل زیادی را برای به انجام رسیدن نیاز داشته باشد. اما با یک PaaS، توسعه دهندگان برنامه خود را دقیقا بر روی پلتفرم می‌سازند و آن را بلافاصله اجرا می‌کنند. علاوه بر این:

• کار با ابزارهای PaaS در زمان ثبت نام و استفاده بسیار آسان است.
• توسعه دهندگان می‌توانند با توسعه دهندگان دیگر در یک برنامه همکاری کنند.
• توسعه‌دهندگان می‌توانند به راحتی برنامه‌ها را سفارشی سازی و به‌روز کنند، بدون اینکه به نگهداری نرم افزار فکر کنند؛ بلکه فقط کد می‌زنند و پیش می‌روند.
• اگر برنامه در پذیرش از جانب کاربران و استفاده رشد کند، پلتفرم‌های PaaS انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری زیادی را ارائه می‌کنند.

معایب سرویس‌های PaaS

مهمترین نقطه ضعف PaaS این است که شما فقط می‌توانید آنچه را که روی پلتفرم ساخته شده است کنترل کنید. اگر مشکلی در سخت افزار یا سیستم عامل وجود داشته باشد، نرم افزار ممکن است غیرفعال شود. معایب دیگر عبارتند از:

• شما فقط روی کد برنامه کنترل دارید و نه زیرساخت پشت آن. پس فقط شرکت‌های کوچک تا متوسط ​​باید از این سرویس استفاده کنند.
• سازمان PaaS داده‌های شما را ذخیره می‌کند و این امر می‌تواند خطر امنیتی برای کاربران برنامه شما ایجاد کند.
• شرایط خدمات PaaS در شرکت‌های مختلف ممکن است سفارشی سازی‌هایی را که می‌خواهید انجام دهید محدود کند.

مثال‌های PaaS

• سرویس Google App Engine : سرویس Google App Engine به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های کاربردی وب را در مراکز داده مبتنی بر ابری که Google مدیریت می‌کند، بسازند و میزبانی کنند.
• سرویسHeroku : توسعه دهندگان می‌توانند از این ابزار PaaS برای ساخت، مدیریت و رشد برنامه‌های موردنیاز کاربران استفاده کنند.
• سرویس Apprenda : سرویس Apprenda یک محصول PaaS است که به توسعه دهندگان و مشاغل اجازه می‌دهد تا کل مجموعه برنامه‌ها را میزبانی کنند. ساخت و استقرار برنامه‌های کاربردی از همه نوع در این پلتفرم امکان پذیر است.

خدمات SaaS (Software as a Service)

خدماتSaaS  یا نرم‌افزار به‌عنوان سرویس به نرم‌افزار مبتنی بر ابری گفته می‌شود که به‌صورت آنلاین توسط یک شرکت میزبانی می‌شود. این سرویس با روش خرید به صورت اشتراک در دسترس است و از طریق اینترنت به خریداران تحویل داده می‌شود.

سرویس SaaS چه کاری انجام می‌دهد؟

محصولات SaaS از محبوب‌ترین خدمات رایانش ابری هستند که توسط شرکت‌ها برای ایجاد و رشد کسب‌وکار استفاده می‌شوند. SaaS بسیار مقیاس‌پذیر است و استفاده و مدیریت آن آسان است؛ زیرا همیشه نیازی به دانلود و نصب در دستگاه‌های جداگانه برای استفاده کل شرکت ندارد. این قابلیت به ویژه برای تیم‌های جهانی که اعضای آن از راه دور کار می‌کنند، مفید است.

نحوه تحویل سرویس  SaaS

شرکت‌های SaaS محصولات را از طریق وب به مشتریان تحویل می‌دهند. این ابزارها می‌توانند به عنوان یک برنامه تحت وب (مثل Google Docs) یا برنامه قابل دانلود و نصب (مانند Adobe Creative Cloud) مورد استفاده قرار بگیرند. با استفاده از برنامه  SaaS، نیازی به حضور متخصص برای نصب نیست و با استفاده از مجوز خریداری شده، می‌توان آن را به صورت دستی روی هر لپ‌تاپ یا کامپیوتر نصب کرد.

مزایای سرویس‌های  SaaS

بزرگترین مزیت استفاده از محصولات SaaS ، آسان بودن راه اندازی و شروع استفاده از آن هاست. از آنجایی که محصولات SaaS مبتنی بر ابر هستند، تنها کاری که برای شروع دسترسی به برنامه‌ها باید انجام دهید این است که وارد سرویس شوید. مزایای دیگر عبارتند از:

• نیازی به مدیریت یا ارتقا نرم افزار ندارید. این مزایا معمولا در اشتراک SaaS گنجانده شده است.
• این سرویس به هیچ یک از منابع محلی، مانند فضای سرور فیزیکی شما نیازی ندارد.
• یافتن و خرید محصول SaaS بسیار آسان است.
• تیم فناوری اطلاعات شما در مورد نگهداری محصول SaaS نگران نخواهد بود.

معایب سرویس‌های SaaS

سهولت استفاده از ابزارهای SaaS معایب قابل توجهی نیز دارد. وقتی از یک محصول SaaS استفاده می‌کنید، هیچ کنترلی بر زیرساخت مبتنی بر ابری که روی آن اجرا می‌شود ندارید. بنابراین، اگر ارائه‌دهنده نرم‌افزار با قطعی مواجه شد، ادامه کار برای شما هم ممکن نخواهد بود. این مشکل می‌تواند منجر به قطع گسترده وب سایت شما و مشکلاتی شود که می‌تواند بر فرآیندهای تجاری وابسته به SaaS شما تأثیر بگذارد. برخی از معایب دیگر عبارتند از:

• ابزارهای SaaS ممکن است با ابزارها و سخت افزارهای دیگری که در حال حاضر در کسب و کار شما استفاده می‌شوند، ناسازگار باشند.
• یکپارچه‌سازی‌ها معمولا به عهده ارائه‌دهنده است.
• شما در تدابیر امنیتی ارائه دهنده SaaS شریک هستید. اگر نشت اطلاعات اتفاق بیفتد، ممکن است تمام داده‌های شما فاش شود.

مثال‌های سرویس  SaaS

• سرویس HubSpot : سرویس HubSpot یک پلت فرم CRM، بازاریابی، فروش و خدمات SaaS است که کسب و کارها از آن برای ارتباط با مشتریان استفاده می‌کنند.
• سرویس JIRA: سرویس JIRA یک نرم افزار مدیریت پروژه است که توسط Atlassian ارائه می‌شود و مشتریان می‌توانند آن را به صورت اشتراک خریداری کنند.
• سرویس Dropbox : سرویس Dropbox یک ابزار SaaS اشتراک گذاری فایل است که به چندین کاربر در یک گروه یا سازمان امکان آپلود و دانلود فایل‌های مختلف را می‌دهد.
• سرویس DocuSign : ‌سرویس DocuSign یک محصول SaaS است که مشاغل از آن برای ارسال قراردادها و سایر اسنادی که نیاز به امضا دارند استفاده می‌کنند.

تفاوت سرویس‌های IaaS،PaaS و SaaS در چیست؟

سرویس‌های IaaS ،PaaS و SaaS همگی زیر چتر رایانش ابری (ساخت، ایجاد و ذخیره داده‌ها بر روی ابر) قرار می‌گیرند. برای درک تفاوت بین آن‌ها، به ترتیبی که ارائه کردیم آن‌ها را مورد بررسی قرار دهید.

تفاوت‌های IaaS ،PaaS  و SaaS برای هر کاربرد رایانش ابری متفاوت است و مزایا و معایبی دارد که لازم است بر اساس نیاز و نوع کاربرد مدنظر به آن‌ها فکر کنید. درک ساختار هر یک به شما کمک می‌کند تا رویکرد مناسب را برای کسب و کار خود را تعیین کنید. بیایید با مقایسه IaaS با PaaS شروع کنیم.

مقایسه IaaS و PaaS

بارزترین تفاوت بین IaaS و PaaS این است که IaaS به مدیران کنترل مستقیم بهتری بر روی سیستم عامل‌ها ارائه می‌دهد و PaaS به کاربران انعطاف پذیری و سهولت کار را ارائه می‌دهد. خدماتIaaS  زیرساخت فناوری مبتنی بر ابر را ایجاد می‌کند، در حالی که PaaS به توسعه دهندگان کمک می‌کند تا از طریق یک API برنامه‌های سفارشی بسازند که می‌تواند از طریق ابر ارائه شود. خدمات SaaS نیز نرم افزاری مبتنی بر ابر است که شرکت‌ها می‌توانند آن را بفروشند و یا از آن استفاده کنند.

فرض کنید قصد داریم یک وب سایت راه‌اندازی کنیم. یک محصول  IaaSمانند خدمات وب آمازون، به ما در میزبانی سایت و برنامه‌های کاربردی آن کمک می‌کند. اگر بخواهم ویژگی‌های سفارشی بیشتری ایجاد کنیم، از یک محصول PaaS مانند Google App Engine برای طراحی و نصب سایت خود استفاده می‌کنیم.

مقایسه SaaS و PaaS

محصولات SaaS به طور کامل توسط شرکت دیگری مدیریت می‌شوند، از برنامه‌های کاربردی گرفته تا سرورهای داده. در حالی که سرویس‌های PaaS می‌توانند به عنوان پایه‌ای برای ساخت محصولات جدید روی شبکه پلتفرم استفاده شوند.

به عنوان مثال، اگر می‌خواستیم یک برنامه برای کسب و کار خود ایجاد کنیم، از یک محصول PaaS استفاده می‌کردیم که به عنوان بستری برای اجرای برنامه ما تا زمان نهایی شدن طراحی عمل می‌کرد. پس از اتمام طراحی، استفاده از SaaS برای ما مناسب‌تر است. زیرا اکنون قصد داریم سرویسی را به کاربران خود ارائه دهیم.

در هر دو محصول، خطر مدیریت خارجی داده‌ها وجود دارد که می‌تواند عملکرد و امنیت برنامه‌هایی را که استفاده می‌کنید، به خطر بیاندازد. سرویس  SaaS برای شرکت‌هایی که به دنبال سهولت استفاده از ابزارها هستند بهترین است و PaaS برای شرکت‌هایی که به دنبال ایجاد راهکارهای مدنظر خود روی یک شبکه هستند، بهترین است.

افزایش بهره وری و کارایی با استفاده از نرم افزارهای مبتنی بر ابر

سرورهای نرم افزاری مبتنی بر ابر برای اکثر مشاغل راحت و آسان هستند و به آن‌ها اجازه می‌دهند تا زیرساخت فنی سازمان خود را به صورت مجازی مدیریت کنند، برنامه‌ها را ایجاد کنند و به مجموعه وسیعی از ابزارها بدون نیاز به خرید و نگهداری سرور فیزیکی دسترسی داشته باشند. این خدمات می‌توانند بهره‌وری و کارایی شرکت شما را افزایش دهند و در نتیجه به رشد بهتر شما کمک کنند. برای خرید سرور ابری به وب سایت هاست ایران مراجعه کنید.