زبان‌هایی که توسعه دهندگان وب باید بیاموزند

شروع برنامه‌ نویسی وب کمی گیج‌کننده است. گزینه‌های مختلفی برای فراگیری زبان برنامه‌نویسی، فریمورک و پروژه‌های متن‌باز وجود دارد. از کجا باید شروع کرد؟

جواب دقیقی برای این سؤال وجود ندارد اما تمام برنامه نویسان پروسه مشخصی را طی کرده‌اند. برای شروع بهتر است از زبان‌های ساده و پایه استفاده کنید تا پس‌ازآن وارد مراحل پیشرفته‌تر با جزئیات بیشتر شوید.

با ما همراه باشید تا زبان‌های برنامه‌نویسی و پروسه شروع تا پایان آن را بررسی کنیم. در این مطلب علاوه بر بیان پرطرفدارترین زبان‌های برنامه‌نویسی، به معرفی بهترین منابع و ابزارهای آموزشی هم پرداخته‌ایم.

زبان‌های برنامه‌نویسی پایه: HTML5 و CSS3

اگر تازه شروع به برنامه‌نویسی کرده‌اید،HTML و CSS گزینه‌های مناسبی هستند.HTML زبان نشانه‌گذاری است و CSS زبان سبک یا استایل. HTML مشخص می‌کند که یک صفحه وب چگونه سازمان‌دهی شود و CSS مشخص می‌کند که ظاهر آن بر روی صفحه‌نمایش چگونه باشد.HTML و CSS مکمل یکدیگر هستند و CSS باعث بهتر و تمیزتر شدن کدهای نوشته‌شده می‌شود. این دو زبان، Front-End یا توسعه سمت کاربر هستند.

مقاله مرتبط: پنج ویژگی زبان HTML که احتمالا نمی‎دانستید

بعضی برنامه نویسان کار خود را با زبان‌های برنامه‌نویسی کامل مانند Python یا JavaScript شروع می‌کنند. استفاده از این زبان‌های برنامه‌نویسی اشتباه نیست ولی اگر شما تازه‌کار هستید و هنوز اطمینان کامل از قالب سایت خود ندارید، اولویت اول شما HTML و CSS خواهد بود.

این دو زبان تفاوت‌های زیادی دارند درعین‌حال مکمل هم هستند. یک وب‌سایت با زبان برنامه‌نویسی HTML به‌درستی کار خود را انجام می‌دهد ولی ازنظر زیبایی‌شناسی، زیبا نیست. یک فایل CSS هیچ سایتی را در مرورگر به ما نشان نمی‌دهد چون قالب HTML برای رندر سایت وجود ندارد.

با استفاده از زبان‌های HTML و CSS ممکن است توانایی برنامه نویسی وب‌سایت‌های بسیار پیشرفته را نداشته باشید ولی با این زبان‌ها یک وب‌سایت با ظاهری خوب نوشته می‌شود.

آخرین به‌روزرسانی زبان‌های HTML و CSS با عنوان HTML5 و CSS3 عرضه‌شده است. در نسخه‌های جدید، قابلیت‌های متعددی برای راحتی و زیبایی بیشتر پروژه‌ها اضافه شده است.

برخی از برنامه نویسان تازه‌کار دوست ندارند کار خود را با یادگیری HTML و CSS شروع کنند و فکر می‌کنند که یادگیری این زبان‌های برنامه‌نویسی باعث خجالت آن‌ها است. بسیاری از افرادی که کار خود را با یادگیری این زبان‌ها شروع کرده‌اند بسیار موفق‌تر بوده‌اند و در مسیر حرفه‌ای خود کمتر با مسائل سخت برخورد کرده‌اند.

اگر در برنامه‌نویسی با زبان‌های HTML یا CSS به مشکلی برخورد کنید، می‌توانید در گوگل جستجو کنید و یا به انجمن‌های تخصصی مثل Stack Overflow مراجعه کنید. همچنین اگر به دنبال قطعه کدهای از پیش ساخته شده هستید تا به کارتان سرعت ببخشید، سایت Codepad مجموعه بسیار خوبی از این کدها را در اختیار شما می‌گذارد.

مقاله مرتبط: ١٠ سایت قدرتمند برای پاسخگویی به سؤال‌های برنامه نویسی

برای برنامه‌نویسی با HTML و CSS منابع رایگان زیادی در وب‌سایت‌ها وجود دارد، در این قسمت چند وب‌سایت برتر و رایگان را معرفی کرده‌ایم:

• Intro to HTML/CSS: Making webpages
• FreeCodeCamp Dev Path Map
• W3Schools HTML
• W3Schools CSS

بسیاری از برنامه نویسان استفاده از W3Schools را نمی‌پسندند ولی این وب‌سایت یک زمینه بسیار خوب برای تازه‌کارها است. وب‌سایت‌های زیادی درزمینه آموزش HTML و CSS فعالیت می‌کنند، یکی از بهترین وب‌سایت‌ها که آموزش رایگان را در اختیار شما قرار می‌دهد، Treehouse course است.

در برنامه‌نویسی با زبان CSS استفاده از SASS و LESS به بهتر شدن وب‌سایت شما کمک می‌کند.LESS از فریم ورک های CSS است و از طریق روش‌هایی مثل متغیرها و حسابگرها قابلیت‌های CSS را بیشتر می‌کند.SASS یک‌زبان پیش پردازنده CSS است، می‌توان SASS را یک روش توسعه‌یافته از کد نویسی CSS با سینتکس به‌حساب آورد.

توضیحات پیچیده بالا نگرانتان نکند، شما تازه‌کار هستید و تازه شروع به یادگیری زبان برنامه‌نویسی CSS کرده‌اید، پس از یادگیری CSS به‌راحتی می‌توانید مفاهیم SASS و LESS را درک کنید. استفاده از SASS در محیط CSS مفیدتر و کارآمدتر است، یادگیری آن‌هم از LESS آسان‌تر بوده و سایت‌های بیشتری از این زبان پشتیبانی می‌کنند.

محیط‌های پیش‌پردازش متن‌های زبان HTML بانام‌های Haml و Jade عرضه‌شده‌اند.Haml با فریم ورک روبی و Jade با فریم ورک Node همراه با NPM اجرا می‌شود. هر دو محیط به برنامه‌ریزی نیاز دارند به همین دلیل افراد تازه‌کار نمی‌توانند به‌خوبی از آن‌ها استفاده کنند ابتدا محیط HTML باید کامل درک شود.

اگر می‌خواهید در رابطه با محیط‌های پیش‌پردازش بیشتر بدانید می‌توانید به سایت‌های زیر سری بزنید:

• The Sass and Compass tutorial for absolute beginners
• A Beginner’s Guide to npm — the Node Package Manager
• Using Jade and Grunt to Speed Up HTML Production
• HAML? Jade? Yaml? What are these things?

JavaScript/ES6

زبان برنامه‌نویسی دیگری که بسیاری از برنامه نویسان از آن برای طراحی صفحات وب استفاده می‌کنند،JavaScript است. این زبان در دو دهه اخیر، بسیار مورداستفاده برنامه نویسان بوده است و با استفاده از JavaScript برنامه نویسان می‌توانند صفحاتی با افکت‌های پویا بسازند.

مقاله مرتبط: کتابخانه‌های جاوا اسکریپت رایگان برای تغییر ظاهر Radio button و Checkbox

با استفاده از JavaScript شما می‌توانید منوهای کشویی، پنجره‌های مودال، صفحات چرخشی و مدل‌های متفاوت دیگری برای وب‌سایت خود بسازید. در آخرین به‌روزرسانی CSS3، با استفاده از محیط توسعه نرم‌افزار آزاد DEV می‌توان قابلیت‌های JavaScript را بازسازی کرد. البته این به معنای جایگزینی CSS3 به‌جای JavaScript نیست، بدون شک CSS3 دارای کمبودهای زیادی است.

آخرین ورژن JavaScript، ES2015 نامیده شده که مخفف ECMAScript 2015 است. ECMAScript درواقع همان زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت است، ECMAScript از جاوا اسکریپت پیچیده‌تر و سخت است چون قابلیت‌های جدیدی به آن اضافه‌شده و اگر مفاهیم پایه جاوا اسکریپت را درک کنید می‌توانید ES2015 را هم بفهمید. نسخه فعلی جاوا اسکریپت تمامی نسخه‌های آینده را هم پشتیبانی خواهد کرد.

جاوا اسکریپت به‌عنوان زبان اول بسیاری از برنامه‌نویس‌ها استفاده می‌شود. البته جاوا اسکریپت مخالفانی هم دارد که آن را تنها زبانی برای نوشتن اولیه برنامه‌ها می‌دانند. اگر از زبان برنامه‌نویسی جاوا برای نوشتن وب‌سایت خود استفاده می‌کنید Node.js را فراموش نکنید.

جاوا اسکریپت زبان برنامه‌نویسی خوبی است ولی بعضی برنامه‌نویس‌ها هیچ‌وقت به فکر استفاده از آن با چارچوب نرم‌افزاری نود جی اس نمی‌افتند.

برای یادگیری مبانی جاوا اسکریپت می‌توانید از تنظیم متغیرها، ایجاد حلقه‌ها، توابع و روابط منطقی شروع کنید. یادگیری مفاهیم اولیه جاوا اسکریپت، نه‌تنها در استفاده از زبان جاوا اسکریپت مفید است بلکه در استفاده از سایر زبان‌های برنامه‌نویسی هم به کار می‌آید.

در قسمت پایین لینک‌ها و منابعی برای شروع یادگیری زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت قرار دارد:

• What is JavaScript, really?
• How to Learn JavaScript Properly
• Eloquent JavaScript Online(2nd Edition)

خدمات وب‌سایت‌های معرفی‌شده کاملاً رایگان است و شما می‌توانید با استفاده از مطالب و آموزش‌ها به برنامه‌نویسی با زبان جاوا مسلط شوید.

در پروسه مطالعه زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت، بدون شک با کتابخانه جاوا اسکریپت،jQuery مواجه خواهید شد. جی کوئری، کتابخانه کم‌حجم چند مرورگری جاوا اسکریپت است که قابلیت‌های متفاوتی ازجمله ساخت انیمیشن در وب، متحرک سازی عناصر و… را فراهم کرده است.

هر دو محیط برای کار مناسب هستند، اما تا زمانی که مبانی و اصول پایه جاوا اسکریپت را یاد نگرفته‌اید، به سراغ آن‌ها نروید. اگر در محیط جاوا اسکریپت با مشکلی مواجه شدید به‌راحتی با جستجو در گوگل جواب سؤال خود را پیدا کنید.

درصورتی‌که از کروم استفاده می‌کنید، در رابطه با نوشتن کدها در Dev جستجو کنید. اگر در طول مسیر خود با پیغامی مواجه شدید می‌توانید به‌راحتی با جستجو عنوان خطا در گوگل راه‌حل مسئله را پیدا کنید.

اگر مسئله شما پیچیده بود و گوگل هم از پس پاسخ برنیامد، از لینک‌های زیر استفاده کنید:

• Stack Overflow
• /r/WebDev
• /r/JavaScript

PHP, Ruby یا Python

از زبان‌های محبوب برنامه نویسی backend به شمار می‌آید. در سال‌های گذشته برنامه نویسان از Perl/CGI استفاده می‌کردند که تقریباً در حال منسوخ‌شدن است.

ترند های دنیای فناوری هرروز تغییر می‌کنند پس توجه به نیازهای بازار و صنعت برای یادگیری زبان برنامه‌نویسی مناسب، مهم است.

زبان برنامه‌نویسی PHP، زبانی نسبتاً قدیمی بوده که مخصوص برنامه نویسان وب‌سایت نوشته‌شده است، نکته جالبی که در تاریخچه این زبان وجود دارد این است که PHP قرار نبوده که به یک‌زبان برنامه‌نویسی تبدیل شود.

مقاله مرتبط: آنچه که درباره پی اچ پی ٧ باید بدانید

پس از گذشت سال‌ها، محیط PHP رشد کرده و امروز پروژه‌های مختلفی مانند ورد پرس، جوملا و مجنتو بر پایه زبان PHP نوشته شده‌اند. و این یعنی حداقل یکبار به PHP نیاز پیدا کرده‌اند.

دو زبان محبوب دیگر، Ruby و Python هستند، یادگیری این زبان‌ها هم نسبتاً آسان است و از آن‌ها می‌توان برای پروژه‌های غیر وب نیز استفاده نمود.

نمی‌توان گفت میان زبان‌های نام‌برده، کدام‌یک را باید اول آموخت، هر سه زبان برای یک برنامه‌نویس وب حرفه‌ای، ضروری هستند.

اگر می‌خواهید یک توسعه دهنده Front-End باشید، نیازی نیست این زبان‌ها را یاد بگیرید ولی اگر می‌خواهید یک آشنایی مقدماتی با back-end پیدا کنید باید زبان PHP را بیاموزید.

همه زبان‌های نام‌برده، کاملاً رایگان و open source هستند. برای هر فریم ورک های متعددی ارائه‌شده‌اند که با استفاده از آن‌ها می‌توانید به‌سرعت پروژه خود را بنویسید.

PHP زبان اصلی فریمورک Laravel ،  Ruby زبان اصلی فریمورک Rails و Python هم زبان اصلی فریمورک Django است.

بهترین راه برای پیدا کردن زبان مناسب خودتان تمرین کردن و امتحان کردن است. برای بهتر شدن و تبدیل‌شدن به یک برنامه‌نویس خوب، باید دست‌به‌کار شوید و با زبان‌های مختلف کد نویسی کنید. تا وارد کاری نشوید و دست‌های خود را به کار آلوده نکنید نمی‌توانید مشکلات را لمس کنید و آن‌ها را حل کنید.

با پروژه‌های کوچک شروع کنید، اگر با مشکلی مواجه شدید، گوگل بهترین دوست و معلم شما است.

Structured Query Language) SQL)

SQL زبانی سطح بالا مبتنی بر زبان‌های برنامه‌نویسی سطح پایین و جبر و ریاضیات است. پایگاه‌های مدیریت داده‌های متن‌باز، نظیر MySQL و PostgreSQL به SQL قدرت می‌دهند.

بیشتر موتورهای DB با کدهای SQL سازگار هستند، پس اگر زبان SQL را یاد بگیرید باید در پایگاه داده‌ها از آن استفاده کنید. بهترین و محبوب‌ترین پایگاه مدیریت داده‌ها برای تازه‌کارها MySQL است. این زبان معمولاً با استفاده از موتورهای جستجو از پروژه‌های CMS مثل ورد پرس پشتیبانی می‌کند.

• W3Schools SQL
• Get Started Learning SQL
• What is the easiest way to get started using databases with real data?

همه لینک‌های بالا رایگان هستند و با استفاده از آن‌ها می‌توانید مسیر آموزش زبان SQL را شروع کنید. بسیاری از پایگاه‌های داده رابط‌هایی مثل PHPMyAdmin دارند. این ابزار به شما کمک می‌کند تا بدون وارد کردن یک خط کد، کوئری ها را اجرا نمایید.

اگر می‌خواهید به یک برنامه‌نویس بسیار حرفه‌ای تبدیل شوید و برنامه‌نویسی را به‌عنوان شغل اصلی خود انتخاب کنید، یادگیری SQL شمارا چندین گام جلوتر می‌برد، اما اگر می‌خواهید از پس برنامه‌نویسی یک صفحه وب بربیایید، یادگیری اصول اولیه این زبان کافی است.

کلام آخر

در صورت یادگیری تمام زبان‌های برنامه‌نویسی یادشده در این مطلب، شما یک برنامه نویس full stack خواهید بود. اگر می‌خواهید در حد پایه به توسعه وب بپردازید، نیازی به یادگیری تمام این مهارت‌ها نیست.

توسعه دهندگان frontend می‌توانند HTML+CSS را به همراه کمی JavaScript بیاموزند. توسعه دهندگان backend نیز می‌توانند HTML/CSS را فرا بگیرند، اما باید تمام تمرکز خود را روی زبان برنامه نویسی backend و دیتابیس بگذارند.

به نظر شما برای شروع برنامه نویسی وب بهترین زبان کدام است؟ توصیه‌های خود را برای افراد تازه کار در قسمت دیدگاه‌ها بیان کنید.