SQL Server چیست و چه کاربردی دارد؟ این همان سوالی است که اغلب افرادی که به تازگی با مفهوم اس کیو ال سرور و پایگاه داده آشنا شده‌اند مطرح می‌کنند. برای اینکه بتوانید داده‌هایتان را در پایگاه داده ذخیره کرده یا آنها را بخوانید و عملیاتی مانند حذف و جایگزینی داده‌ها را انجام دهید، نیاز است که با کاربرد SQL Server آشنا شده و درباره این زبان ساختار یافته شناخت کافی داشته باشید. در این مطلب هاست ایران درباره SQL و کاربردهای آن نکاتی که باید بدانید را ارائه کرده‌ایم.
SQL چیست؟
SQL که به عنوان سیکوئل نیز شناخته می‌شود در واقع مخفف عبارت Structured Query Language یا یک زبان پرس‌وجوی ساختار یافته است. قدمت این عبارت به حدود سال ۱۹۷۰ می‌رسد و در ابتدا این نام در انحصار تجاری یک شرکت هواپیمایی بود.
پس از آن عبارت ساختاریافته (SEQUEL) برای این زبان برنامه‌نویسی در نظر گرفته شده و سپس در سال ۱۹۸۷، اس کیو ال به عنوان یک زبان استاندارد بین‌المللی یا ISO انتخاب شده است از آن زمان تا به امروز، اس کیو ال به عنوان یک زبان استاندارد برای کار با پایگاه داده یا database استفاده می‌شود و کاربرد گسترده‌ای در زمینه مدیریت داده‌ها دارد.
SQL Server چه کاربردی دارد؟
مهم‌ترین کاربرد SQL Server امکان ساخت یک بانک اطلاعاتی با حجم بالای اطلاعات است که تعداد کاربران زیادی می‌توانند از آن استفاده کنند. به همین منظور، شرکت Sybase SQL Server کدهای پایه اس کیو ال را طراحی کرد و بعدها امتیاز آن را به شرکت مایکروسافت فروخت. از آن زمان تا به امروز مایکروسافت نسخه‌های مختلفی از نرم افزار SQL Server را به بازار عرضه کرده و این نرم افزار هنوز هم به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها برای پیاده‌سازی پایگاه داده و مدیریت آن محسوب می‌شود.
بنابراین، کاربرد اصلی اس کیو ال ذخیره و مدیریت داده‌های انبوه است. این پایگاه داده رابطه‌ای که رابط کاربری جذابی دارد و بسیار قدرتمند است، در زمینه مدیریت پایگاه داده وب سایت‌های متنوع توانسته به خوبی عملکرد خودش را ثابت کند. به همین دلیل است که هر شرکتی که با حجم انبوهی از داده‌ها سر و کار دارد و می‌خواهد از این داده‌ها به صورت دسته‌بندی شده استفاده کند به سراغ SQL Server می‌رود.
زیرا این موتور جستجوی قدرتمند توانایی طراحی و پردازش دستورات و کوئری‌های پیچیده را دارد. همچنین با کمک این دستورات می‌توانید فایل‌ها، داده‌ها، جداول و… را به صورت مدیریت شده ذخیره کنید و در مواقع نیاز از آنها استفاده کرده، یا تغییرات مد نظرتان را در این بخش‌ها اعمال کنید. از دیگر کاربردهای اس کیو ال می‌توان به کنترل تعاملات و درخواست‌ها و پاسخ‌دهی به سرورهای میزبان پایگاه داده و مدیریت حافظه اشاره کرد.
سیر تکاملی SQL Server
مایکروسافت در سال‌های ۱۹۹۵ تا به امروز نسخه‌های متعددی از این نرم افزار روانه بازار کرده که هر کدام از آنها قابلیت‌های خاص خودشان را دارند.SQL Server ۲۰۱۲ دارای شاخص‌های ستون محور برای انبار داده و تحلیل بود و گروه‌های در دسترس AlwaysOn برای افزایش قابلیت دسترسی و بازیابی برای آن در نظر گرفته شده بود.SQL Server ۲۰۱۴ از OLTP برای اجرای برنامه‌های پردازش تراکنش‌های آنلاین در حافظه پشتیبانی می‌کرد و جهت ادغام حافظه کش مخزن بافر SQL Server با SSD حافظه بافر برنامه گسترش پیدا کرده بود.
در نسخه SQL Server ۲۰۱۶ تجسم داده و گزارش دهی روی دستگاه‌های تلفن همراه، پشتیبانی بیشتر برای تحلیل داده‌های بزرگ و برنامه‌های تحلیل پیشرفته، اجرای SQL Server در کانتینرهای Docker برای جداسازی برنامه‌ها، SQL Server Stretch Database برای انتقال داده‌ها به Azure و حفظ قابلیت دسترسی برای پرس‌و‌جو و… به این نرم افزار اضافه شد.
SQL Server ۲۰۱۷ با هدف اجرای SQL Server روی لینوکس برای نفوذ به بازارهای غیر ویندوزی و محیط‌های هیبریدی، گسترش پشتیبانی Docker برای کانتینرهای لینوکس و پشتیبانی از پایتون برای تحلیل داده بهینه شده بود. SQL Server ۲۰۱۹ نیز با قابلیت‌هایی مانند ویژگی جدید Big Data Cluster برای اتصال SQL Server،HDFS و کانتینرهای Spark، ساخت و بازسازی شاخص‌های ستون محور و پنهان‌سازی داده‌های ایستا و سریع‌تر شدن بهبود بازیابی داده‌ها روانه بازار شد.
در واقع هر فناوری نوینی روانه بازار شده مایکروسافت خودش را با آن تطبیق داده تا بتواند با نیازهای روز بازار تطابق داشته باشد و همچنان در بین پایگاه داده‌های برتر جهان باقی بماند.
نحوه کار دیتابیس SQL Server
برای اینکه درباره نحوه کار این برنامه شناخت بیشتری به دست بیاورید، لازم است ابتدا به سؤال دیتابیس چیست؟ پاسخ دهید. با شناخت پیدا کردن نسبت به نحوه عملکرد پایگاه داده بهتر می‌توانید فرایند کاری این برنامه را درک کنید.
برای شناخت بهتر نحوه کار SQL Server باید خودتان را یک حسابدار ببینید. حسابداری که تمام اطلاعاتش را در قالب جدول کنار هم در یک دفتر حسابداری وارد کرده و به صورت مداوم از آنها برای حسابرسی استفاده می‌کند. این داده‌ها تنها یک بار وارد این دفتر می‌شوند و به دلیل نظمی که برای آنها وجود دارد، امکان وارد کردن داده‌های تکراری بسیار کم است. در نتیجه دفتر حسابداری تمیز باقی می‌ماند و اطلاعات بیهوده و اضافی در آن دیده نمی‌شود. در مواقع نیاز حسابدار می‌تواند داده‌هایش را از سطرها و ستون‌های دفتر بخواند، روی آنها عملیات مد نظرش را انجام دهد و نتیجه نهایی را ثبت کند.
SQL Server به عنوان یک موتور قدرتمند پایگاه داده تمام این امور را به تنهایی انجام می‌دهد. با توجه به رابطه‌ای و هوشمند بودن این نرم افزار، احتمال خطا در ورود و پردازش اطلاعات تقریباً نزدیک به صفر است و داده‌ها به صورت هوشمندانه و منظم دسته‌بندی شده و فراخوانی می‌شوند. در واقع اس کیو ال سرور مانند یک موتور جستجوی قوی داده‌ها را بازخوانی می‌کند و مشابه یک پردازشگر حرفه‌ای ذخیره‌سازی یا ویرایش اطلاعات را انجام می‌دهد.
مزایا و معایب SQL Server
با وجود اینکه SQL Server به عنوان یک دستیار قدرتمند کنار مدیران وب سایت‌ها و… حضور دارد و به آنها برای مدیریت داده‌هایشان کمک می‌کند، اما این نرم افزار معایب خاص خودش را دارد که توجه به آنها خالی از لطف نخواهد بود. از جمله مزایا و معایب SQL Server می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
مزایای SQL Server
- سازگاری با نیازها و بودجه‌های مختلف
- وجود مستندات جامع آنلاین
- پشتیبانی حرفه‌ای توسط تیم مایکروسافت
- انعطاف پذیری در انتخاب مکان ذخیره‌سازی داده‌ها و اطلاعات
- انعطاف‌پذیری فوق‌العاده با MSSQL
- آزادی عمل در انتخاب سیستم‌عامل
- وجود نسخه‌های رایگان و ارزان‌تر از نسخه اصلی
معایب SQL Server
- تنوع زیاد نسخه‌ها و سختی انتخاب یکی از آنها توسط کاربران
- به روز نبودن اطلاعات در زمینه استفاده از این نرم افزار
- پیچیدگی بالای سرورهای محلی و ابری
- عدم پشتیبانی از کنترل سورس پشتیبانی به صورت پیش فرض
SQL Server برای چه کسانی مناسب است؟
با توجه به اینکه نرم‌افزارهای متعددی جهت مدیریت پایگاه داده طراحی شده‌اند، افرادی که نیاز به مدیریت داده‌هایشان با این نرم‌افزارها دارند آزادی عمل نسبتاً زیادی در انتخاب SQL Server یا سایر نرم‌افزارهای مطرح این زمینه خواهند داشت. اگر بین انتخاب این نرم افزار و سایر محصولات مدیریت پایگاه داده تردید دارید، باید بدانید که آیا SQL Server برایتان مناسب است یا خیر. این محصول به طور کلی برای افرادی که در گروه‌های زیر قرار دارند مناسب است.
- افرادی که به دنبال مدیریت داده‌هایشان که قالب Excel دسته‌بندی شده هستند می‌توانند از قابلیت‌های این برنامه برای ایمپورت کردن اکسل بهره‌مند شوند.
- افرادی که برنامه‌نویسی جاوا انجام می‌دهند یا زیرساخت‌های نرم‌افزاری‌شان بر اساس این زبان برنامه‌نویسی توسعه داده شده است.
- توسعه دهندگان و استفاده کنندگان API های مختلف
- افرادی که از Visual Studio استفاده می‌کنند یا نرم‌افزارهای مبتنی بر ویندوز را توسعه می‌دهند.
معرفی انواع نسخه‌های SQL Server
نرم افزار SQL Server شرکت مایکروسافت دارای نسخه‌های متفاوتی است و هر فردی با توجه به نیازمندی‌هایی که دارد می‌تواند از یکی از این نسخه‌ها استفاده کند. از جمله نسخه‌های کاربردی این نرم افزار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- نسخه Enterprise برای انجام کارهای سنگین و خاص
- نسخه Standard برای مدیریت داده‌های سازمان‌های معمولی و کوچک
- نسخه Web یا نسخه مقرون‌به‌صرفه برای وب سایت‌های کوچک و بزرگ
- نسخه Developer برای پیاده‌سازی هر نوع برنامه‌ای روی اس کیو ال سرور و توسعه و تست برنامه‌های کاربردی
- نسخه Express برای ساخت برنامه‌های دسکتاپ و سرورهای کوچک
- نسخه Express LocalDB یا نسخه سبک‌تر از Express برای اجرای برنامه‌ها سمت کاربران بدون در نظر گرفتن پیش نیازهای لازم
ویژگی امنیتی پایگاه داده SQL Server
مایکروسافت SQL Server به عنوان یکی از امن‌ترین برنامه‌های نرم افزاری شناخته می‌شود؛ زیرا از همان ابتدای طراحی و توسعه این محصول مایکروسافت این موضوع را متوجه شده بود که باید بستر نگهداری از داده‌ها و اطلاعات کاربران امنیت لازم را داشته باشد تا بتواند اعتماد آنها را جلب کند. از جمله ویژگی امنیتی مورد توجه پایگاه داده SQL Server که می‌توان به آنها اشاره کرد عبارت‌اند از:
- رمزگذاری همیشه فعال (Always Encrypted) جهت دسترسی سریع و امن به داده‌های حساس حتی در شرایط پیچیده
- امنیت در سطح ردیف داده‌ها (Row-Level Security) و کنترل دسترسی به اطلاعات را در سطح تک‌تک ردیف‌های جدول‌های پایگاه داده
- پوشش پویای داده‌ها (Dynamic Data Masking) و پنهان کردن اطلاعات حساس به‌صورت خودکار از دید کاربرانی که مجوز دسترسی کامل ندارند جهت حفظ حریم خصوصی
- رمزگذاری شفاف داده‌ها (Transparent Data Encryption) و محافظت از فایل‌های داده در پایگاه‌های داده
- حسابرسی دقیق اطلاعات (Fine-Grained Auditing) جهت ساده‌تر شدن گزارش دهی پایگاه‌های داده
- پشتیبانی از پروتکل جهت ارتباطات ایمن بین کلاینت‌های SQL Server و سرورهای پایگاه داده
تفاوت بین پایگاه داده و SQL Server چیست؟
برخی از افراد که به تازگی با این نرم افزار آشنا شده‌اند ممکن است نتوانند تمایز اس کیو ال سرور و پایگاه داده را به خوبی درک کنند. برای شناخت تمایز پایگاه داده و SQL Server باید این موضوع را در نظر داشته باشید، پایگاه داده به معنی ذخیره‌سازی دائمی داده‌ها در قالب فایل‌هایی رمزنگاری شده است؛ اما چون کار کردن با این داده‌های رمزگذاری پیچیدگی بالایی دارد، سیستم‌های مدیریت پایگاه داده یا DBMS هایی مانند اس کیو ال سرور ایجاد شدند. این نرم‌افزارها برای مدیریت پایگاه داده و استفاده بهینه از آنها استفاده می‌شوند.
کاربرد SQL Server در تجارت و بازار چیست؟
معمولاً وب‌سایت‌های دولتی و دانشگاهی تاکید بسیار زیادی بر روی امنیت اطلاعات دارند. برای همین هم اکثر سایت‌های دانشگاهی و بانک‌ها از زبان‌های دات نت و البته SQL Server برای ذخیره‌سازی داده‌های خود استفاده می‌کنند. برای همین است که بازار کار SQL Server به شدت داغ بوده و متخصصان این حوزه هم درآمدهای قابل توجهی دارند. البته به این نکته هم دقت کنید که یادگیری اس کیو ال سرور کمی پیچیده‌تر از سایر DBMS هایی نظیر MYSQL و SQLite خواهد بود.
سخن پایانی
اس کیو ال سرور به عنوان یکی از قوی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نرم‌افزارهای مدیریت داده‌ها در جهان محسوب می‌شود. این محصول دارای رابط کاربری قدرتمند و انعطاف پذیری است و برای مدیریت طیف گسترده‌های از داده‌های کسب و کارهای کوچک و بزرگ و سرورها استفاده می‌شود. امن بودن این نرم افزار موجب شده که حتی بانک‌ها و سازمان‌هایی که داده‌های حساسی دارند نیز به سراغ SQL Server بروند.
برای اینکه کاربرد این سیستم نرم افزاری در زیر ساخت شبکه را بهتر درک کنید، ابتدا باید بدانید سرور چیست؟ و چطور کار می‌کند. پس از آن می‌توانید درباره نحوه استفاده از SQL Server در سرور و کاربرد آن اطلاعاتتان را تکمیل کنید. برای خرید انواع سرور و مدیریت داده‌های آنها می‌توانید از تیم هاست ایران نیز کمک بگیرید و بهترین بستر را برای نگه دارید داده‌های خرد و کلانتان راه اندازی کنید.
سوالات متداول
۱)از SQL برای چه کارهایی می توان استفاده کرد؟
از SQL می توان برای ایجاد، خواندن، به روز رسانی و حذف داده ها، پرس و جو از پایگاه داده برای بازیابی اطلاعات خاص، مدیریت اشیاء پایگاه داده مانند جداول، نمایه ها و دیدها، کنترل دسترسی به داده ها و انجام عملیات مختلف روی پایگاه داده استفاده کرد.
۲)منابع یادگیری SQL کدامند؟
برای یادگیری اس کیو ال و کار با آن می‌توانید از منابع مختلف مانند آموزش‌های ویدئویی، کتاب‌ها و کلاس‌های مختلف کمک بگیرید.
