راهنمای مطالعه
وقتی نوبت به سرمایه‌گذاری برای استارت‌آپ می‌رسد، گزینه‌های مختلفی وجود دارد که ممکن است با برخی از آن‌ها آشنایی نداشته باشید. می‌دانید سرمایه‌گذاری فرشته یعنی چه؟ یا سرمایه‌گذاری سری چگونه کار می‌کند؟ بهترین راه برای جذب سرمایه از یک شرکت سرمایه‌گذاری چیست؟ آیا سرمایه‌گذاری جمعی قانونی است؟
همان‌طور که مؤسس و CEO سایت Startups.com می‌گوید: «هیچ لذتی در سرمایه‌گذاری وجود ندارد.» هرچند نیازی نیست از انجام این کار بترسید. در ادامه به ۵ نوع از معمول‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری استارتاپ اشاره می‌کنیم.
-
سرمایه‌گذاری سریالی
سرمایه‌گذاری سری زمانی رخ می‌دهد که سرمایه به‌صورت مرحله‌ای افزایش می‌یابد، یعنی هر بار ارزش کسب‌وکار بالاتر می‌رود. این نوع سرمایه‌گذاری با حروف الفبا توصیف می‌شوند و از سری A، B، C، D و E تشکیل می‌شوند.
سرمایه‌گذاری سری A
زمانی که استارتاپ از مرحله سرمایه اولیه یا Seed گذر کرد و به‌اصطلاح جوانه زد یا کشش و کنشی در آن ایجاد شد- چه بخواهد تعداد کاربران آن باشد، چه بازدید، درآمد، یا شاخص کلیدی عملکرد (KPI)- آماده راه‌اندازی مرحله اول سرمایه‌گذاری سری یا سری A است.
به‌طور معمول هر شرکت در این مرحله بین ۱۰ الی ۱۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خود را ارتقا می‌دهد. سرمایه‌گذاری سری A معمولاً از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود، هرچند در برخی مواقع ممکن است سرمایه‌گذاران فرشته نیز در آن درگیر شوند. علاوه بر این‌ها، شرکت‌های بیشتری از تساوی حقوق سرمایه‌گذاری جمعی برای سری A خود استفاده می‌کنند.
سری A نقطه‌ای است که اغلب استارتاپ‌ها در آن شکست می‌خورند. به‌طوری که آن را با نام «بحران سری A» می‌شناسند. حتی استارتاپ‌هایی که در مرحله Seed خود موفق عمل کرده‌اند اغلب اوقات در سرمایه‌گذاری سری A به مشکل می‌خورند.
سرمایه‌گذاری سری B
استارتاپ‌هایی که به نقطه‌ای می‌رسند که آماده ارتقا پیدا کردن به سرمایه‌گذاری سری B هستند معمولاً به مرحله‌ای رسیده‌اند که بازار محصولات خود را پیدا کرده باشند و حالا نیاز به کمک برای افزایش آن دارند. سؤالی که در این مرحله به وجود می‌آید این است: آیا می‌توانید کاری کنید که شرکتتان برحسب مقیاس کار کند؟ می‌توانید کاربرانتان را از ۱۰۰ نفر به ۱۰۰۰ نفر یا حتی یک میلیون نفر ارتقا دهید؟
سرمایه‌گذاری سری B معمولاً بین ۷ الی ۱۰ میلیون دلار است. شرکت‌ها می‌توانند انتظار ارزیابی بین ۳۰ الی ۶۰ میلیون را داشته باشند. سرمایه‌گذاری سری B اغلب از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌گیرد و همان سرمایه‌گذارانی که مرحله قبل را هدایت کردند در این مرحله نیز سرمایه خود را افزایش می‌دهند. از آنجایی که هر مرحله یک ارزیابی جدید برای استارتاپ دارد، سرمایه‌گذاران پیشین اغلب تصمیم می‌گیرند مجدد سرمایه‌گذاری کنند تا مطمئن شوند سهم آن‌ها هنوز قابل توجه است.
شرکت‌ها در این مرحله ممکن است نظر شرکت‌های سرمایه‌گذاری که به روی استارتاپ‌های Late-stage سرمایه‌گذاری می‌کنند را نیز جلب کنند.
سرمایه‌گذاری سری C
شرکت‌هایی که به سرمایه‌گذاری سری C وارد می‌شوند به‌خوبی عمل کرده‌اند و آماده ارتقا بازار خود یا راه‌اندازی کسب‌وکار مرتبط، یا ایجاد محصولات جدید هستند. سری C معمولاً آخرین مرحله ارتقا سرمایه یک شرکت است، هرچند برخی شرکت‌ها تا سری D و حتی E نیز ادامه می‌دهند؛ اما معمولاً سری C تلاش نهایی یک شرکت برای IPO خود یا خرید آن است.
استارتاپ‌ها معمولاً در سرمایه‌گذاری سری C سرمایه خود را حدوداً ۲۶ میلیون دلار افزایش می‌دهند. ارزیابی سری B نیز اغلب بین ۱۰۰ الی ۱۲۰ میلیون دلار است، هرچند ممکن است شرکت‌ها ارزش بالاتر از این نیز داشته باشند، بخصوص با روی کار آمدن استارتاپ‌های «تک شاخ». ارزیابی در این مرحله بر اساس اطلاعات زیر انجام می‌شود:
- این شرکت چه تعداد مشتری دارد؟
- این شرکت چقدر درآمد دارد؟
- نرخ رشد فعلی یا پروژه‌ای شرکت چقدر است؟
سرمایه‌گذاری سری C معمولاً از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری که به روی استارتاپ‌های late-stage (مرحله آخری) سرمایه‌گذاری می‌کنند انجام می‌گیرد. هرچند شرکت‌های سهامی خصوصی، بانک‌ها و حتی صندوق‌های تأمینی نیز در این مرحله به سرمایه‌گذاری علاقه نشان خواهند داد.
سرمایه‌گذاری سری D
سری D کمی پیچیده‌تر از سایر مراحل سرمایه‌گذاری است. همان‌طور که گفته شد، بسیاری از شرکت‌ها افزایش سرمایه خود را در مرحله C به پایان می‌رسانند. هرچند، چند دلیل وجود دارد که یک شرکت بخواهد سرمایه‌گذاری را تا مرحله D ادامه دهد.
- فرصت‌های توسعه: برخی از شرکت‌ها پیش از عرضه اولیه عمومی یا IPO فرصت جدیدی برای توسعه پیدا می‌کنند و برای رسیدن به آن نیاز به تقویت شدن دارند. بسیاری از شرکت‌ها سرمایه‌گذاری خود را به سری D یا مراحل بعد آن می‌کشانند تا پیش از عمومی شدن ارزش خود را بالاتر ببرند. چرا که برخی از شرکت‌ها می‌خواهند بیش از چیزی که معمول است خصوصی باقی بمانند.
- راند پایین: وقتی شرکتی پس از ارتقا به سری C سرمایه‌گذاری به انتظارات خود نرسد، آن را «راند پایین» می‌نامند. این اصطلاح همچنین به زمانی که یک شرکت سرمایه خود را کمتر از سری قبل افزایش دهد نیز گفته می‌شود.
سرمایه‌گذاری سری D معمولاً توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. میزان افزایش سرمایه و ارزیابی شرکت در این مرحله متفاوت است چرا که استارتاپ‌های بسیار کمی به این مرحله می‌رسند.
سرمایه‌گذاری سری E
پیش‌تر گفتیم شرکت‌های بسیار کمی به سرمایه‌گذاری سری D می‌رسند، این مسئله حتی در سرمایه‌گذاری E کمتر نیز می‌شود. اگر شرکتی به مرحله سرمایه‌گذاری E رسیده باشد معمولاً همان دلایلی که در سرمایه‌گذاری سری D داشته را دارد:
- نتوانسته به انتظارات یا آنچه توقع داشته برسد.
- می‌خواهند طولانی‌مدت خصوصی باقی بمانند.
- پیش از عمومی شدن نیاز به کمک بیشتری دارند.
-
سرمایه‌گذاری جمعی
سرمایه‌گذاری جمعی یک روش افزایش سرمایه از طریق تامین مالی از یک اجتماع نظیر دوستان، خانواده، مشتریان و سرمایه‌گذاران تکی است.
این رویکرد به تلاش جمعی یک مجموعه بزرگ از افراد مختلف گفته می‌شود که معمولاً به‌صورت آنلاین و از طریق شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی انجام می‌گیرد. سرمایه‌گذاری جمعی مخالف رویکرد جریان اصلی امور مالی یک کسب‌وکار است. معمولاً وقتی فردی می‌خواهد برای شروع یک کسب‌وکار یا ارائه یک محصول جدید سرمایه جذب کند، باید بیزینس پلن، تحقیقات بازار و نمونه‌های اولیه کار خود را جمع‌آوری کند و با ایده‌هایی که دارد به دنبال افراد ثروتمند یا مؤسسات بگردد.
این منابع سرمایه شامل موارد زیر می‌شوند:
- بانک‌ها
- سرمایه‌گذاران فرشته
- شرکت‌های سرمایه‌گذاری
این روش افزایش سرمایه شبیه به یک قیف است که در آن کارآفرین در انتهای عریض و مخاطبان سرمایه‌گذاران در پایان بسته آن قرار دارند. اگر نتوانید در زمان درست سرمایه‌گذار درستی پیدا کنید، هزینه شما سوخت شده است.
مقاله مرتبط: سرمایه‌گذاری جمعی (Crowdfunding) چیست؟
در سوی دیگر، پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی به این قیف خاتمه می‌دهند و این کار را با در اختیار گذاشتن یک پلتفرم برای کارآفرین جهت ساخت، نمایش و اشتراک‌گذاری منابع انجام می‌دهند. این رویکرد به‌طور چشمگیری مدل سنتی سرمایه‌گذاری را بهبود می‌بخشد.
روش سنتی به این شکل است که کارآفرین ماه‌ها صرف وارسی و غربال کردن از طریق شبکه‌های شخصی خود می‌کند، سرمایه‌های بالقوه را بررسی کرده و زمان و پول خود را صرف رویارویی با آن‌ها می‌کند.
اما با سرمایه‌گذاری جمعی، کارآفرین ساده‌تر می‌تواند ایده خود را با افراد علاقه‌مند در میان گذاشته و از آن‌ها برای رشد و ارتقا کسب‌وکار خود کمک بگیرد، این کار می‌تواند از سرمایه‌گذاری هزاران نفر و اشترک گذاشتن نفری ۲۰ دلار به ازای محصول اولیه یا پاداشی دیگر انجام گیرد.
-
وام های استارتاپی
وام یک کسب‌وکار کوچک استارتاپی می‌تواند هرگونه وامی باشد که به کسب‌وکارهایی که هیچ تاریخچه تجاری ندارند داده می‌شود. این روش نیز یکی دیگر از چندین گزینه افزایش سرمایه برای مؤسسانی است که کار خود را به‌تازگی آغاز کرده‌اند یا می‌خواهند کسب‌وکار کوچک خود را توسعه دهند.
وام کسب‌وکار استارتاپی کوچک خود یک چتر محسوب می‌شود که چند نوع سرمایه‌گذاری دیگر را نیز زیر بال خود گرفته است. در ادامه به چند نوع اولیه و معمول وام‌های استارتاپی که می‌توانند به شما کمک کنند برای استارتاپ خود سرمایه جذب کنید اشاره می‌کنیم.
-
وام‌های SBA
وام کسب‌وکار کوچک SBA به وامی گفته می‌شود که توسط اداره تجارت کوچک که به آن SBA گفته می‌شود پشتیبانی می‌شود.
SBA که در سال ۱۹۵۳ تأسیس شده است، یک برنامه دولتی فدرال است که از کسب‌وکارهای کوچک از طریق مربیگری، کارگاه‌های آموزشی، مشاوره و وام‌های کسب‌وکار کوچک پشتیبانی می‌کند.
با اینکه وام‌ها توسط SBA پشتیبانی می‌شوند، اما مستقیماً از SBA گرفته نمی‌شوند. برای این کار باید افراد محلی که وام‌های SBA ارائه می‌دهند را بیابید تا بتوانید به این سرمایه دست پیدا کنید.
-
کارت اعتباری
در حالی که این روش را به‌طور سنتی «وام» نمی‌گویند، اما کارت‌های اعتباری تجاری یکی از بهترین گزینه‌ها برای استارتاپ‌هایی هستند که در مرحله اول قرار دارند و برای ادامه کار به کمک نیاز دارند.
کارت اعتباری را انتخاب کنید که ۰% APR مقدماتی داشته باشد، این بدین معناست که تا زمانی که شما قادر به پرداخت ماهیانه متعادل باشید (حداقل تا پایان سال اول که معمولاً نرخ بهره در کارت‌های اعتباری اضافه می‌شود)، شما تقریباً وام رایگان دریافت کرده‌اید.
هرچند باید نسبت به میزان بهره بالا هوشیار باشید و در نظر بگیرید چقدر سریع می‌توانید مبلغ کارت اعتباری را پس بدهید. در این زمینه نباید خیلی خودتان را دست بالا بگیرید. زمانی که دوره مقدماتی به پایان برسد، هر تعادلی که حمل می‌کنید احتمالاً با نرخ بهره قابل‌توجهی همراه خواهد بود.
-
وام کوتاه‌مدت
وام‌های کوتاه‌مدت معمولاً مبالغ کمی هستند که باید بین ۳ الی ۱۸ ماه بازگردانده شوند. این روش سرمایه‌گذاری معمولاً زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک شرکت مشکلات مالی دارد و در شرایط اورژانسی نیاز به سرمایه دارد تا بتواند از یک فرصت کسب‌وکار پیش آمده استفاده کند.
-
دوستان و خانواده
دریافت پول و سرمایه از افراد نزدیک نظیر دوستان و خانواده، به شکل وام یا قرض، روش دیگری است که خیلی شبیه به وام‌های استارتاپی سنتی نیست. بااین‌حال این روش نیز یک روش معمول برای مؤسسان استارتاپ‌های مختلف است که از این طریق سرمایه لازم برای راه‌اندازی شرکت خود یا هدایت آن را کسب کنند.
دوستان و خانواده منبع بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری یا وام‌های اولیه هستند. هرچند این روش ممکن است کمی دشوار نیز باشد.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند می‌توانند با این نوع سرمایه‌گذاری احساس راحتی بیشتری داشته باشند چرا که روابطشان با سرمایه‌گذاران شخصی و دوستانه است. هرچند این اشتباه است.
شما باید با این نوع سرمایه‌گذاری و وام در کنار شخصی و دوستانه برخورد کردن، حرفه‌ای نیز برخورد کنید. بهتر است حتی یک قرارداد بنویسید و شرایط سرمایه‌گذاری و وام را در آن ذکر کنید تا برای طرفین واضح باشد که مبلغ دریافت شده تحت چه شرایطی ارائه شده و طرف مقابل نیز بداند که این مبلغ بابت سرمایه‌گذاری داده شده و ممکن است این سرمایه به این زودی‌ها پس داده نشود.
-
سرمایه‌گذاری خطرپذیر
سرمایه‌گذاری خطرپذیر به سرمایه‌ای گفته می‌شود که به روی استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچکی که معمولاً ریسک بالایی دارند، اما پتانسیل رشد آن‌ها همچنان زیاد است تعلق می‌گیرد.
هدف سرمایه‌گذاری خطرپذیر بازدهی بسیار بالا برای شرکت سرمایه‌گذاری است که معمولاً به شکل خرید استارتاپ یا یک IPO انجام می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری خطرپذیر یک گزینه عالی برای استارتاپ‌هایی است که به دنبال رشد سریع در مقیاس بزرگ هستند. از آنجایی که این سرمایه‌گذاری بسیار وسیع است، استارتاپ شما باید برای دریافت آن و رشد کردن کاملاً آماده باشد.
یک شرکت سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر توسط شرکای مختلفی اداره می‌شود که مبلغ بالایی را از گروه شرکای محدود (LPs) جمع‌آوری کرده‌اند تا از سوی آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
این شرکای محدود یا LP ها معمولاً مؤسسات بزرگ یا یک دانشگاه هستند که از خدمات VC برای کمک به تولید درآمد بیشتر از پول خود استفاده می‌کنند.
این شرکا یک دیدگاه ۷ الی ۱۰ ساله برای سرمایه‌گذاری دارند؛ اما در نهایت هدف آن‌ها درآمد بسیار بالاتر است. کسب درآمد بالا در این مدت‌زمان کوتاه بدین معناست که VC ها باید به روی معاملاتی که نتیجه بسیار خوبی دارند سرمایه‌گذاری کنند. این نتایج بزرگ نه‌تنها بازدهی بیشتری برای سرمایه دارند، بلکه کمک می‌کنند بسیاری از خرابی‌ها و مشکلاتی که سرمایه‌گذاری خطرپذیر دارد نیز کاسته شود.
-
سرمایه‌گذاران فرشته
سرمایه‌گذاران فرشته معمولاً افرادی هستند که درآمد خالص بسیار بالایی دارند. این افراد اغلب مقدار کمی پول به روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند که می‌توانند از چند هزار دلار تا چندین میلیون دلار متفاوت باشد.
سرمایه‌گذاران فرشته اغلب یکی از در دسترس‌ترین افراد برای سرمایه‌گذاری اولیه یک شرکت به شمار می‌روند. مفیدترین جنبه کارکردن با یک سرمایه‌گذار فرشته این است که این افراد اغلب می‌توانند تصمیماتشان را خودشان بگیرند؛ بنابراین نیاز به مدیریت و همفکری با شرکا یا سلسله مراتب شرکتی نیست. این افراد به روی هر چیزی که راحت باشند سرمایه‌گذاری می‌کنند. این نوع سرمایه‌گذاری معمولاً همان چیزی است که یک کارآفرین برای توسعه استارتاپ خود نیاز دارد.
سرمایه‌گذاران فرشته معمولاً در زمینه‌های مختلفی تخصص دارند، مثل جاهایی که قبلاً سرمایه گذاشته و کسب درآمد کرده‌اند. این مسئله می‌تواند به طرق مختلفی به کارآفرین کمک کند.
اول از همه، آن‌ها با پرسیدن سؤالات تکراری وقت کارآفرین را هدر نمی‌دهند چرا که اغلب با فضا آشنا هستند.
دوم، این افراد معمولاً با صنعت‌های خاص متصل هستند، بنابراین ارزش سرمایه‌گذاری آن‌ها در کنار منابعی که می‌توانند برای کمک به رشد شما در آینده در اختیارتان قرار دهند بالاتر می‌رود.
برخلاف آنچه تصور می‌شود، یک سرمایه‌گذار فرشته یک فرشته خوشحال از آسمان رسیده که می‌تواند شما را با یک چک با مبلغ بالا به رویاهایتان برساند نیست.
سرمایه‌گذاران فرشته ضمانت افراد برای خارج شدن از مشکلات مالی یا شخصی نیستند. سرمایه‌گذاری آن‌ها صدقه یا خیریه نیست. آن‌ها این کار را نمی‌کنند که کارآفرین احساس کند ایده‌ای که دارد واقعاً برای جهان مهم است. آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند تا سود سالمی از آن دریافت کنند.
سرمایه‌گذاران فرشته اغلب دور هم جمع می‌شوند و شبکه سرمایه‌گذاران فرشته را تشکیل می‌دهند. از آنجایی که هر یک از سرمایه‌گذاران باید بارها یک نوع معاملات را غربال کند، این کار کمک می‌کند تا جریان معاملات و ترکیب منابع برای معاملات بزرگ به اشتراک گذاشته شود.
شبکه سرمایه‌گذاران فرشته برای کارآفرینان نیز مفید است چرا که آن‌ها تمایل دارند یک پروسه رسمی‌تری را برای بررسی پیشنهاد‌های جدید طی کنند و همچنین می‌توانند کارآفرین را با سرمایه‌گذاران دیگر نیز آشنا کند.
تصور کنید با یک شبکه سرمایه‌گذاران فرشته کار می‌کنید که معامله شما را در آن واحد به چندین کاندیدا پیشنهاد می‌کند. در برخی مواقع حتی اگر خود شبکه به‌طور گروهی به روی کار شما سرمایه‌گذاری نکند شما ممکن است حداقل نظر یک سرمایه‌گذار فرشته خاص را در این شبکه برای سرمایه‌گذاری به خود جلب کنید.
هیچ محدودیت تعریف‌شده‌ای برای اینکه یک سرمایه‌گذار فرشته به‌طور تکی چقدر می‌تواند سرمایه‌گذاری کند وجود ندارد، اما معمولاً این مقداری از ۵۰۰۰ دلار تا ۵ میلیون دلار قابل افزایش است، هرچند معمولاً اغلب سرمایه‌گذاران حدود ۵۰۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند.
سرمایه‌گذاران فرشته ممکن است به‌طور تدریجی سرمایه‌گذاری کنند. مثلاً مقدار کمی از سرمایه را الان در اختیار شما قرار می‌دهند و مابقی را در تاریخی در آینده به شما تحویل خواهند داد که معمولاً برای مواقعی است که اتفاق مهمی برای یک کسب‌وکار رخ می‌دهد.
